Warmtepomp

1. Wat is het?

Een warmtepomp kan je huis verwarmen in de winter en koelen in de zomer, maar ook je water opwarmen. Daarnaast is het een gasloze oplossing: goed voor het klimaat en je bent niet afhankelijk van de gasprijzen.

In combinatie met zonnepanelen en/of groene stroom is dit een keuze waarmee je goed zit voor de toekomst.
 

2. Hoe werkt het?

Een goede warmtepomp zet 1 eenheid elektriciteit om in 4 eenheden warmte voor je huis.

De 3 andere eenheden komen uit de onmiddellijke omgeving en zijn dus gratis beschikbaar. Afhankelijk van het soort warmtepomp is dat de buitenlucht, de bodem of zelfs (riool)water. In de zomer kan een (geothermische) warmtepomp je woning ook koelen.

Elektriciteit in combinatie met omgevingstemperatuur zorgt met andere woorden voor meer comfort in huis!

De oppervlakte van je afgiftesysteem (radiatoren of vloerverwarming) is ook een belangrijke factor. Twijfel je of die voldoende groot is om met een lage watertemperatuur je woning warm te krijgen? Een installateur kan dat voor jou berekenen. Warmtepompen kunnen perfect werken met radiatoren, het is geen must om vloerverwarming te installeren. Vloerverwarming is wél een comfortabele manier om je huis te verwarmen en te koelen, want warmte wordt gelijkmatiger verdeeld in het huis. 

3. Hoe ziet het eruit?

Een warmtepomp heeft een voorraadvat voor warm water en heeft daarom iets meer plaats nodig dan een doorsnee condensatieketel. Meestal is het toestel even groot als een grote koelkast.

Sommige warmtepompen hebben extra ruimte nodig: 

• Een warmtepomp lucht-water heeft ook een buitenunit, vergelijkbaar met een airco.
• Een warmtepomp bodem-water maakt gebruik van geothermie. Daarvoor moeten boringen in de grond gebeuren. De boorgaten zelf zitten onder vloer en zie je dus niet.
• Een hybride warmtepomp kan bestaan uit een warmtepomp en condensatieketel los van elkaar, maar er bestaan ook gecombineerde toestellen.

5. Is mijn huis klaar voor een warmtepomp?

Doe de test

Is je woning klaar voor een warmtepomp? Die vraag wordt voor jou beantwoord in deze tool van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA). Doe hier de test. 

Check het via 'Check je huis'

Via onze online tool Check je huis kan je nagaan of jouw huis al klaar is voor een warmtepomp, of wat je nog moet doen voor het zover is. Beantwoord de vragen, vul de gegevens van je huis in en kijk op het einde wat er staat bij 'Verwarming'.

Doe de de radiatorcheck

Een warmtepomp werkt het best met vloerverwarming. In sommige gevallen kan je ook je bestaande radiatoren gebruiken. In de meeste huizen kunnen die voldoende warmte afgeven, ook op een iets lagere temperatuur. Maar soms zijn de radiatoren toch te klein.

Of jouw radiatoren geschikt zijn om te combineren met een warmtepomp, kan je eenvoudig zelf uittesten. Is het buiten kouder dan 10 °C? Zet dan de temperatuur van je cv-ketel een paar dagen op 50 °C. Is je huis nog steeds voldoende verwarmd? Dan zijn je radiatoren geschikt voor een (hybride) warmtepomp. 

Lees hier hoe je de temperatuur van je condensatieketel verlaagt

6. Vergunning nodig? 

Of je een vergunning moet aanvragen voor je warmtepomp, hangt af van het compressorvermogen van je warmtepomp. Je kan die terugvinden in de technische fiche van je warmtepomp.

Er zijn 3 categorieën:

• Geen vergunning of melding nodig
  • Bij warmtepompen met een compressorvermogen van minder dan 5 kW.
    Zo'n warmtepomp volstaat voor de meeste eengezinswoningen.
• Meldingsplicht, maar geen vergunning nodig 
  • Bij warmtepompen met een compressorvermogen van 5 kW of meer.
  • Bij warmtepompen met geothermische boringen die tot 150 m diep gaan.
• Vergunning verplicht
  • Bij warmtepompen met een compressorvermogen van 200 kW of meer.
  • Bij warmtepompen met grondwater als warmtebron.
  • Bij warmtepompen met geothermische boringen die meer dan 150 m diep gaan.

Voor een appartementsgebouw met gemeenschappelijke leidingen of buitenunit geldt het totaal geïnstalleerd vermogen van alle warmtepompen. Vaak is hier dus wel een vergunnings- of meldingsplicht. Als de warmtepompen volledig los van elkaar functioneren, geldt het totaal geïnstalleerd vermogen per wooneenheid. Let wel: er moet wel altijd voldaan worden aan de geldende geluidsnormen. 

Lees hier hoe je een vergunning aanvraagt

Omgevingsvergunning

Meestal heb je voor de plaatsing van een warmtepomp geen omgevingsvergunning nodig. Dit is het geval wanneer:

• de onderdelen van de warmtepomp op het dak maximaal 3 m boven de nok van het dak uitsteken.
• de buitenunit in je voortuin, in je zijtuin, in je achtertuin, tegen je zijgevel of tegen je achtergevel op maximaal 2 m van de perceelgrens staat.
• de buitenunit in je voortuin, in je zijtuin, in je achtertuin, tegen je zijgevel of tegen je achtergevel tegen een bestaande scheidingsmuur staat.

Je hebt wel een omgevingsvergunning nodig als de warmtepomp op een andere plaats (bijvoorbeeld tegen de voorgevel) geplaatst wordt.
Komt de warmtepomp over de rooilijn? Dan heb je een vergunning inname openbaar domein nodig.

Kijk hier na of je een vergunning nodig hebt

7. Geluidsnormen

Alle warmtepompen met meldings- of vergunningsplichten moeten voldoen aan vastgelegde geluidslimieten (VLAREM II). Ook de kleinere installaties kunnen geluidshinder veroorzaken voor jezelf of je buren. Hou daar dus rekening mee bij de installatie.

Hoe kan ik geluidshinder voorkomen?

Zeker in een dichtbebouwde omgeving kan geluidshinder erg vervelend zijn. Hou bij de keuze van je warmtepomp rekening met deze tips.

• Keuze van de warmtepomp
  De compressor van een warmtepomp maakt niet veel lawaai, het is vooral de buitenunit met ventilator die - indien slecht geplaatst - voor problemen kan zorgen.
  • Een warmtepomp bodem-water maakt nauwelijks geluid, er is ook geen buitenunit. 
  • Dimensioneer! Zorg ervoor dat je installatie niet zwaarder is dan nodig: hoe lager het vermogen, hoe lager de geluidsproductie. Check de technische fiche voor het maximale geluidsvermogen. Bij een kleine installatie (minder dan 6 kW) mag het geluidsvermogen maximaal 65 dB zijn, voor een installatie tot 12 kW is dat 70 dB.
  • Vermijd tonaal geluid: deze piep- of brontonen kunnen erg vervelend zijn. Check dit op de technische fiche van je warmtepomp.
  • Kies een warmtepomp met nachtmodus: deze kan je 's nachts op stille stand zetten. 
  • Kies indien mogelijk voor een monoblock in plaats van een split unit.
• Locatie van de buitenunit
  • Heb je een achtertuin? Dan is dit de beste plaats voor de buitenunit.
  • Geen tuin? Dan is je plat dak een geschikt alternatief. Zorg hier wel trillingsdempers en richt de uitblaasopening weg van de ramen.
  • Als laatste optie kan je de gevel of het balkon overwegen.
  • Zorg in ieder geval voor zo veel mogelijk afstand en probeer zo ver mogelijk van de perceelgrenzen of je woning te blijven.
  • Plaats de buitenunit zo open mogelijk en dus niet tegen een muur of in een hoekje, want daar wordt het geluid weerkaatst.
• Extra hulpmiddelen bij de buitenunit
  • Met planten kan je ervoor zorgen dat de buitenunit uit het zicht blijft. 
  • Gebruik trillingsdempers voor de ondergrond.
  • Is afstand houden niet mogelijk? Een akoestische omkasting van de buitenunit kan het geluid dempen.

8. Bekijk je budget

De kostprijs is uiteraard afhankelijk van de soort warmtepomp die je kiest. Bekijk zeker op welke premies je recht hebt en of je Mijn VerbouwLening kan aanvragen.

Hulp nodig? Vraag dan gratis financieel advies aan bij De Energiecentrale.

9. Meer weten?

De Stad Gent liet een keuzelijst voor warmtepompen ontwikkelen. Die geeft een overzicht van verschillende systemen met hun toepassingsgebied en een onderlinge vergelijking.
 
Bekijk hieronder onze webinar 'Warmtepompen voor dummies'.