Samen leven, samen leren

Een gemiddelde Gentse kleuterklas telt vandaag meerdere religies en culturen. Dat is niet anders in kleuterschool EDUGO Lourdes-Meerhout, een katholieke school waar ook ruimte is voor andere geloofsovertuigingen. Directeur Katrien De Muynck zoekt naar de overeenkomsten en wil vooral dat elk kind zich thuis voelt op school. 

Kan je iets meer vertellen over jouw school? 

Katrien: 'Onze school telt 270 kleuters, verspreid over twee vestigingen. We bevinden ons aan de rand van de stad en merken dat ons publiek steeds diverser wordt. We zien een instroom vanuit de Turkse gemeenschap, onder andere door de werkgelegenheid in de haven. Daarnaast hebben we veel Oekraïense kinderen op school door de nabijheid van het noodopvangdorp voor vluchtelingen.' 

Jullie zijn een katholieke school. Wat betekent dat in de praktijk? 

'Dat is vaak de eerste vraag die ouders stellen wanneer ze onze school bezoeken. Wij zijn een katholieke dialoogschool, wat betekent dat we de vijf pijlers van het katholiek onderwijs volgen. Mijn leerkrachtenteam geeft hier een sterke invulling aan, vooral op het vlak van waarden en normen. Bijbelverhalen komen aan bod tijdens de godsdienstlessen, maar we brengen ze op een manier die voor iedereen toegankelijk en inspirerend is.'

Hoe verzoen je de verschillende religies en culturen die toch wel aanwezig zijn? 

'Bij ons op school mag iedereen zichzelf zijn. We staan open voor andere religies en mijn team verwerkt dat ook actief in de lessen. Niemand wordt verplicht om bijvoorbeeld een kruisteken te maken, daar zijn we heel open in. Tegelijkertijd heb ik nog niet meegemaakt dat ouders expliciet vroegen om hun kind uit de godsdienstlessen te houden.'

Hoe geef je diversiteit een plek op school? 

'Ik denk dat we op de goede weg zijn, maar ik zou graag nog meer ruimte geven aan andere religies en culturen, bijvoorbeeld rond feestdagen. We houden al rekening met de ramadan door geen grote activiteiten of feesten in die periode te plannen. Onze focus ligt nu nog vooral op katholieke feesten zoals Kerstmis en Pasen, maar ik zoek naar manieren om iedereen zich nog meer thuis te laten voelen op school. Het hele team staat hier voor open. We zetten al stappen richting meer culturele diversiteit. Zo bakte een mama vorig jaar baklava in de klas. Het hoeft niet altijd een pannenkoek te zijn!'

Ben je ook al op moeilijkheden gebotst? 

'Er is een incident geweest waarbij een klas rond de seizoenen en het weer gewerkt had. De kinderen gingen naar huis met een grote, zelfgemaakte regenboog. Een Turkse moeder reageerde boos omdat ze de regenboog zag als een symbool voor de lgbtq+-gemeenschap, iets waar ze vanuit haar geloofsbeleving niet achter staat. In dit geval had het daar niets mee te maken, maar ik kies ervoor om in dialoog te gaan en duidelijk te maken dat wij als school iedereen aanvaarden zoals die is. 

Als wij openstaan voor andere culturen, moeten we dat doen voor iedereen in onze samenleving. Tegelijkertijd merk ik soms dat mijn eigen expertise beperkt is. Zo heb ik bijvoorbeeld nog weinig kennis over de Roma-gemeenschap. De communicatie met Roma-ouders verloopt moeizaam en er spelen problemen zoals schoolverzuim en armoede. Daarom ga ik binnenkort een vorming volgen om hier beter inzicht in te krijgen. Ik hoop zo deze kinderen beter te kunnen ondersteunen.' 

Hoe zie je de toekomst van religie op school? 

'Dat is geen eenvoudige vraag, maar wel een belangrijke. Onze samenleving wordt steeds diverser en onze kinderen groeien in die diversiteit op. Er moet dus ruimte zijn voor alle geloofsovertuigingen. Tegelijkertijd zien we ook een groeiende groep niet-gelovigen, dus ook daar moeten we rekening mee houden. 

Voor mij is het allerbelangrijkste dat we de gelijkenissen zoeken: elke religie en levensbeschouwing draagt waarden en normen uit. Als we verder kunnen bouwen op onze open houding en respect voor elkaar, dan zijn we op de goede weg.'

De uitdagingen waar kleuterschool EDUGO mee worstelt, zijn herkenbaar voor veel scholen in Gent. Hoe ga je om met een groeiende diversiteit in religies en culturen? Hoe creëer je een open en inclusieve schoolomgeving zonder je eigen visie te verliezen? De trajectbrugfiguren van Onderwijscentrum Gent begeleiden scholen rond dit thema. Magali en Sevnur delen hun expertise. 

Herkennen jullie de vraagstukken waar deze school mee worstelt? 

Magali: 'De vragen die we over dit onderwerp van scholen krijgen, zijn heel uiteenlopend. Vaak gaan ze over uitstappen: kunnen jongens en meisjes apart slapen? Is er tijd en ruimte om te bidden? Maar ook over hoofddoeken in de lagere school of specifieke uitdagingen binnen bepaalde bevolkingsgroepen, zoals de Roma-gemeenschap.' 

Sevnur: 'We willen vooral meegeven dat het niet altijd helpt om mensen in categorieën te plaatsen en oplossingen te zoeken voor één groep. Het belangrijkste is om met mensen in dialoog te gaan en verbinding te zoeken.' 

Nemen jullie alle vragen zelf op, of verwijzen jullie ook door? 

Magali: 'Dat hangt af van de complexiteit en zwaarte van de vraag. Soms verwijzen we door naar gespecialiseerde organisaties, zoals Casa Rosa en çavaria voor lgbti+-thema’s. Het Netwerk Islamexperten kan ondersteunen bij vragen over bijvoorbeeld de ramadan. Daarnaast biedt de Gentse Inspiratiebank voor Diversiteit op School heel gerichte inspiratie en informatie.' 

Hebben jullie algemeen advies voor scholen die verbinding willen creëren tussen verschillende geloven en culturen? 

Magali: 'Verbinding en dialoog moeten een basishouding zijn. Iedereen wil het beste voor de kinderen, dus de vraag is: hoe doen we dat samen op de beste manier?' 

Sevnur: 'Voor scholen is het een zoektocht naar evenwicht: tussen wat de onderwijskoepels beslissen, wat de visie van de school is en wat ouders verwachten. Dat is een belangrijke oefening, en wij helpen daar als Onderwijscentrum Gent graag bij.'