'Kinderen die zich ook in hun thuistaal geapprecieerd voelen, dat is goud waard'

Hoe komen jullie in aanraking met meertaligheid? 

Els: Ik sta als juf in Freinetschool De Loods, een kleine buurtschool in de Muide. Ongeveer de helft van onze leerlingen is meertalig. Die realiteit is al lang deel van ons dagelijks werk. Daarom hebben we zo’n tien jaar geleden als team duidelijke afspraken gemaakt. Zo zorgen we ervoor dat kinderen weten wat er van hen verwacht wordt en vermijden we verwarring. De voertaal in de klas is Nederlands, maar we laten de thuistaal toe als kinderen elkaar iets inhoudelijks willen uitleggen. Tijdens de pauze mogen ze gewoon hun thuistaal spreken, maar als iemand in het groepje die taal niet begrijpt, schakelen ze over naar een gemeenschappelijke taal. 

Liselotte: Ik ben docent in de opleiding kleuteronderwijs en onderzoeker in het TACOS-project. Vanuit de hogeschool vertrekken we vanuit onderzoek en zien we vooral de kansen van meertaligheid. Maar in de basisscholen waarmee ik in contact kom, zie ik dat die kijk nog niet overal doorgedrongen is. Veel leerkrachten hebben ook nog te weinig kennis over hoe taalverwerving precies werkt. Terwijl we weten: als kinderen zich welkom voelen, én je combineert dat met hoge verwachtingen en sterke ondersteuning, dan zie je dat ook gewoon in hun leerresultaten. Die boodschap geven we mee aan onze studenten én aan de stagescholen. 

Els: Ik merk dat er nog veel angst is. Angst dat je te weinig Nederlands aanbrengt als je de thuistaal toelaat. Angst dat je de controle over je klas verliest. Of dat er groepjes ontstaan die je niet overziet. Voor mij is het bijvoorbeeld een evidentie om meertalige boeken op school te hebben, maar ik zie dat dat zeker niet op alle scholen het geval is. 

Hoe betrek je ouders bij die meertaligheid? 

Els: Het begint met een open schoolklimaat. Ouders moeten zich welkom voelen, ook als ze meertalig zijn. Bij ons mogen alle ouders tot in de klas komen. Aan de ingang passeer je langs de schoolbibliotheek, waar ook de meertalige boeken staan. Tijdens de voorleesweken – wij doen er twee in plaats van één – nodigen we ouders uit om in de klas voor te lezen, ook in hun eigen taal. Daarnaast werken we met lees- en voorleestassen, bijvoorbeeld met Wij gaan op berenjacht in het Turks of Arabisch. Ik zie ook kansen om externe partners, zoals huiswerkbegeleiders, te betrekken. Zij kunnen mee de drempel naar de school verlagen. 

De website meertaligheid.be kreeg een grondige update. Hoe zouden jullie die inzetten in jullie werk? 

Liselotte: Dat hangt een beetje af van het jaar waarin mijn studenten zitten. In het eerste jaar hebben ze vooral nood aan de basis: veel rijke taal aanbieden, tijd en ruimte geven om te antwoorden, goed ondersteunen, duidelijke feedback geven. Vanaf het tweede jaar kunnen ze al experimenteren met bijvoorbeeld talensensibilisering binnen een activiteit. En in het derde jaar, wanneer ze hun bachelorproef maken, kunnen ze op de website gericht op zoek naar wetenschappelijke bronnen. 

Els: Mijn eerste reflex is: naar de materialenbank! Tips rond meertaligheid, talenportretten, een kijkwijzer voor thuistalen, meertalige kinderboeken… Alleen al van de titels krijg je inspiratie. 

Maar boven alles telt voor mij het sociaal-emotionele. Kinderen die ervaren dat hun volledige identiteit erkend wordt – inclusief hun thuistaal – dát maakt echt het verschil.