Het Gentse soortenplan voor wilde dieren en planten
Welke dieren en planten zijn belangrijk voor Gent? Welke acties kunnen we ervoor ondernemen?
Hoe samenleven met wilde dieren? Hoe schade door wilde dieren voorkomen?
Wat is het soortenplan?
Het soortenplan toont welke dieren en planten belangrijk zijn voor Gent en wat we kunnen doen om ze te beschermen. Dat is niet alleen goed voor de inwoners van die dieren en planten maar ook voor de Gentenaars. Wilde dieren brengen leven en kleur in de stad. In het soortenplan zijn maar liefst 94 verschillende soorten opgenomen.
De Stad Gent is de enige stad in Vlaanderen met een stadsecoloog die werkt aan een soortenplan. Daarmee nemen we het voortouw om de binnenstedelijke biodiversiteit, vooral kwetsbare fauna, te behouden en vergroten.
Wat staat in het soortenplan?
Er zijn grote gebieden waar veel soorten samen voorkomen. Daarnaast zijn er ook habitats of leefomgevingen die voor specifieke soorten belangrijk en dus bijzonder waardevol zijn.
Groenpolen en grotere groengebieden zijn hotspots
Gebieden waar veel dier- en plantensoorten zitten, vormen een hotspot. Hotspots met het grootste aantal soorten zijn de grotere natuurgebieden en groenpolen zoals de Gentbrugse Meersen, de Vinderhoutse Bossen of de Bourgoyen-Ossemeersen. Dat toont het belang van ‘ruimte’: hoe groter een gebied, hoe meer kans op verschillende soorten. Bij hotspots met veel bedreigde planten en dieren is er ook een grotere diversiteit aan niet-bedreigde soorten. Ook zij profiteren dus van het soortenplan.
Specifieke habitats verdienen ook aandacht
Gent telt een aantal typische milieus. Die milieus vormen dan weer typische leefgebieden of habitats voor bepaalde soorten. Voor die planten en dieren is onze stad dus een belangrijk leefgebied.
- Kaaimuren, het verticale gedeelte van een kade, zijn een mooi voorbeeld van zo'n specifieke habitat. Die komen in Gent veelvuldig voor. Een plant die er graag groeit is de blaasvaren.
- Andere voorbeelden van stadsbiotopen in Gent zijn industriegebieden, spoorwegterreinen, kelders of daken van oude gebouwen. Het zijn plekken die vaak verlaten zijn en waar soorten ‘gerust’ gelaten worden. Vleermuizen leven bijvoorbeeld graag in kelders. Aan de spoorweginfrastructuur in de Farmanstraat komen boomkrekels, gegroefde veldsla, lieveheersbeestjes en slechtvalken voor.
- Een laatste typisch en zeer belangrijk milieu van onze stad zijn de meersen of natte valleigronden. Gent is ontstaan langs rivieren. Daarlangs vinden we nog altijd veel meersen. Denk maar aan de Bourgoyen-Ossemeersen, de Beelaertmeersen, de Assels, de Keuzemeersen en de Sneppemeersen. Deze natte graslanden en moerassen trekken ook typische dieren en planten aan zoals lieveheersbeestjes, de dwergspitsmuis, de ratelaar, de ruwe bies, de blauwborst, het oranjetipje, de moerassprinkhaan en de watervleermuis.
Vroeger dachten we dat de natuur enkel haar gang kon gaan in grote natuurgebieden en in de stadsrand, maar dat blijkt niet te kloppen. Van de meest imposante roofvogel tot het nietigste insect, van een uitgestrekte groenpool tot een buurtparkje: in een ecosysteem is alles met elkaar verbonden.
Welke acties zijn nodig?
Het soortenplan geeft ons een schat aan informatie. Die kunnen we inzetten om te zorgen voor nog meer natuur in Gent.
- Voor bepaalde soorten zijn concrete acties nodig: door maatregelen te nemen voor die soorten, verwachten we dat de totale soortenrijkdom of dus de biodiversiteit in Gent toeneemt. Voor de slechtvalken kwamen er bijvoorbeeld nestkasten op verschillende plaatsen in de stad, waaronder het Sint-Pietersstation. In de Wondelgemse Meersen staat een 'hotel' voor muurhagedissen.
- Naast acties voor specifieke soorten worden er ook algemene acties ondernomen. Veel dieren komen vaak om in het verkeer, bijvoorbeeld muizen, bunzings en hermelijnen. Ecoducten, speciaal ingerichte viaducten die dieren toelaat veilig de weg over te steken, kunnen hier soelaas bieden. Ook waterwegen en spoorwegbermen kunnen een rol spelen en dienen als verbinding voor onder andere voor zoogdieren.
- Ook ondersteunende acties zijn belangrijk. Waarnemingen.be is een laagdrempelig platform waarop iedereen in Gent kan ingeven welke planten en dieren hij tegenkomt. Het is een platform dat goed gebruikt wordt en belangrijke info leverde voor het soortenplan. Gentenaars kunnen er ingeven waar en wanneer ze welke soort zien. Zo kunnen we monitoren welke soorten in Gent voorkomen.
Hoe leven we samen met wilde dieren?
Samenleven met wilde diersoorten is fantastisch maar soms ook lastig. Vossen of steenmarters kunnen bijvoorbeeld voor wat schade zorgen. Geen vrees, heel wat schade kun je voorkomen door slimme maar vaak eenvoudige maatregelen te nemen.
- Omheinen en ophokken beschermt je kippen of konijnen tegen roofdieren zoals vossen.
- Een bewegende vogelverschrikker of namaakvogel beschermt je moestuintje.
- Je vissen zijn veiliger met een net over de vijver.
Alles weten over samenleven met wilde dieren in de stad? Ontdek het handboek "De natuur als goede buur".
