Samen klaar voor het eerste leerjaar

Tel eens alle rode lichten onderweg. Het lijkt een banaal spelletje, maar het is één van de tips die brugfiguur Sarah en kleuterjuf Katrien meegeven aan ouders van kleuters in de derde kleuterklas. Op basisschool Blaisantnest in de Rabotwijk zetten ze samen alles op alles om de overgang naar het eerste leerjaar zo vlot mogelijk te laten verlopen – met maximale betrokkenheid van de ouders.

Katrien, hoe weet je of een kleuter schoolrijp is?

Katrien: 'Schoolrijp betekent dat een kind klaar is voor het eerste leerjaar. Dat gaat over zaken zoals concentratie, fijne motoriek en kunnen tellen. Ik gebruik een observatiefiche om op te volgen hoe elk kind scoort. Die bespreek ik met de juf van het eerste leerjaar, die op haar beurt signalen aan mij doorgeeft. Dit jaar merken we bijvoorbeeld dat veel kinderen moeite hebben met een goede pengreep.'

Hoe betrek je ouders bij die overgang?

Katrien: 'Samen met het CLB organiseren we een infomoment voor alle ouders waar we uitleggen wat schoolrijpheid inhoudt en hoe we daaraan werken. We tonen foto’s van hun eigen kinderen tijdens activiteiten. Dat maakt het heel concreet. We willen ouders aanmoedigen om ook thuis kansen te grijpen die ontwikkeling stimuleren: zelf kleren aantrekken, de tafel dekken, … Dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is niet altijd zo.'

Sarah, wat is jouw rol als brugfiguur?

Sarah: 'Om alle ouders zoveel mogelijk te betrekken, maak ik tijd om alles stap voor stap uit te leggen op maat van elk gezin. Ik toon hoe ze eenvoudige activiteiten kunnen doen, zoals rode lichten tellen onderweg. Dat mag gerust in de thuistaal: het belangrijkste is dat die handelingen ingeoefend en geautomatiseerd worden. Daarnaast heb ik, samen met Katrien, een oefenboekje herwerkt dat ouders thuis kunnen gebruiken. In de toekomst willen we dat nog verder verbeteren. Misschien zijn filmpjes wel een laagdrempelige manier om nog meer ouders te bereiken.'

Wat als een kind nog niet schoolrijp is op het einde van de derde kleuterklas?

Katrien: 'Dat komt niet uit de lucht vallen. Vaak zien we al in de eerste kleuterklas signalen van een ontwikkelingsachterstand. Dankzij mijn observatiefiche én de KOALA-test kunnen we dat ook duidelijk en onderbouwd tonen aan ouders. Jammer genoeg biedt ons onderwijssysteem niet altijd een oplossing op maat voor elk kind. Een andere cruciale factor is aanwezigheid. Als een kind vaak afwezig is, dan schakelen we ook Sarah in.'

Wat zou volgens jullie nog een positieve impact kunnen hebben op de overstap naar het eerste leerjaar?

Sarah: 'Ik merk dat veel ouders nog niet goed weten wat er allemaal gebeurt in een kleuterklas. Het is zoveel meer dan spelen en knutselen. Ik dacht dat dat beeld intussen veranderd was, maar dat is lang niet overal het geval. Het zou tof zijn als we ons allemaal inzetten om die perceptie te veranderen!'
Katrien: 'Voor mij mag de overgang naar het eerste leerjaar wat zachter. Nu gaat het van speels leren naar erg doelgericht en strak georganiseerd onderwijs. Sommige kleuters zijn daar klaar voor, maar lang niet allemaal. Ik geloof sterk in menggroepen en probeer in mijn klas zo veel mogelijk te differentiëren, zodat elk kind krijgt wat het nodig heeft. En ook daarna, als ze vertrekken naar het eerste leerjaar, blijf ik hen met een warm hart volgen. Ik loop regelmatig eens langs. Onze band stopt zeker niet na de kleuterklas.'