Lichtgevende resultaten: hoe fotonica snelle en nauwkeurige SOA-zelftests mogelijk maakt

Binnen een bepaalde expertise de eerste zijn, dat wil zeggen: de lat bijzonder hoog leggen.  Toegegeven, het is pionierswerk, maar anderen overtuigen van die meerwaarde van dat bepaalde product is niet altijd evident. De vruchten van al dat geploeter pluk je soms pas vele jaren later. Die jaren later zijn nu, hopelijk, aangebroken voor Meep. Jan-Willem Hoste en Ruben Van Roosbroeck kochten de technologie van Antelope DX over en ontwikkelen nu zelftests voor SOA’s zoals chlamydia en gonorroe. Want er heerst nog altijd een taboe rond dit topic. De twee oprichters hopen dat meer mensen zich zullen testen en uiteindelijk ook laten behandelen doordat ze dit zelf en comfortabel thuis kunnen doen.

Wat ze doen, bevindt zich op het snijpunt tussen wat wij digitech en healthtech noemen. We hebben het vaak over aparte ecosystemen, maar eigenlijk zijn er veel slimme synergiën tussen de verschillende vakgebieden. Die raakvlakken zorgen voor een bloeiende technologische sector. In de afgelopen jaren heeft die intrinsieke Gentse ondernemersgeest ervoor gezorgd dat het hier een uitstekende plek is voor startups en scale-ups om een bedrijf op te starten en verder te ontwikkelen. En het traject van Jan-Willem en Ruben past helemaal binnen dat kader. Wat volgt is een verhaal over die interessante linken,  expertise opbouwen en een gezonde portie lef.

In den beginne was er niks

Wat Meep doet, past volledig binnen de trend van digital health. Mensen willen namelijk hun eigen gezondheid op een eenvoudige manier digitaal kunnen opvolgen. Maar de technologie die ze hiervoor gebruiken is vrij recent. Ruben kwam voor het eerst in contact met fotonica tijdens zijn opleiding binnen de Biotech-onderzoeksgroep van imec. “Ik was onmiddellijk gefascineerd door de eenvoud en doeltreffendheid van die fotonische biosensoren”, zegt hij daarover. En Jan-Willem koos een vijftiental jaar geleden voor de master Fotonica binnen de faculteit Ingenieurswetenschappen van UGent, toen één van de nieuwere richtingen. Nu wordt hij gezien als één van de voortrekkers van de Gentse fotonica-industrie. “Mensen waren toen zeer enthousiast, want de vakgroep deed baanbrekend onderzoek en je kon er allerlei richtingen mee uit: van telecom tot beeldverwerking en sensoren. Ze maakten chips met optische circuits waarbij fotonen in kleine draden werden rondgeleid. Ik vond het geweldig dat je daar ook hypergevoelige detectie mee kon doen.”

Gent is inderdaad een pionier op vlak van fotonica, met de universiteit en verschillende bedrijven die zich hierin gespecialiseerd hebben. Indigo Diabetes, bijvoorbeeld, een bedrijf dat medische toepassingen voor diabetici ontwikkelt op basis van nano fotonica en die chips inplant vlak onder de huid, zodat diabetici hun waarden beter kunnen opvolgen. Bij een afwijkend glucosegehalte wordt een signaal gestuurd naar de gebruiker via een app. Op een gelijkaardige manier maakt Meep het leven van mensen makkelijker.

Het taboe doorbreken dankzij technologie

“We testen op SOA’s en dat is nog steeds een hele delicate diagnose”, geeft Jan-Willem toe. “Vandaar dat wij mensen de kans geven om in de veiligheid van hun eigen huis te testen. We richten ons product vooral op vrouwen, want 1 op 20 jonge en seksueel actieve vrouwen heeft chlamydia. Sommigen weten het, anderen laten zich niet testen omdat ze niet naar de dokter durven te gaan. Maar dat is natuurlijk een vicieuze cirkel: ze laten zich niet testen en kunnen zo anderen besmetten.”

De lichtchips zelf worden gemaakt bij imec en worden bezorgd in ‘wafers’. Dat is een dun plakje silicium, zoals je ziet op de foto hierboven, bestaande uit honderden lichtchips. “Wij zorgen dan dat er een bio-coating op komt”, zegt Ruben. “We brengen hier biologische receptormoleculen aan op de chip, die dan specifieke humane biomerkers kunnen capteren uit het menselijk staal. De lichtstralen in onze chip pikken die merkers op en vertalen dat naar een meetbaar signaal.”

Ze kunnen de chips ook aanpassen, om ook andere biomerkers te meten. “Kleine eiwitten bijvoorbeeld, in plaats van bacteriën”, zegt Jan-Willem. “Ze hebben allemaal een andere bioreceptormolecule en vaak is dat een antilichaam. Het aanbrengen van die moleculen noemen wij de “bioactivatie” van de chip en dat is iets wat we hier in ons eigen labo doen. Trouwens, een Gents bedrijf dat dit soort antilichamen maakt, is Biomaric. Om maar aan te geven dat er ook rond dat stuk van de keten heel wat kennis in Gent zit.”

Organisch gegroeide lokale partnerschappen

De technologie die door het duo gebruikt wordt, stoelt op onderzoek bij UGent dat al zo’n 8 jaar bezig is. Maar in die periode hebben ze solide samenwerkingen uitgebouwd. “We hebben er een lang academisch voortraject op zitten waarbij de samenwerking met imec in ons product gebakken zit, omdat zij de chips maken”, zegt Ruben. “Maar we werken ook samen met andere partners, zoals Verhaert. Onze cartridge is namelijk gemaakt dankzij een stukje technologie dat ontwikkeld werd voor ruimtesatellieten. Verhaert heeft op zijn beurt een samenwerking met ESA en zoekt vaak naar applicaties hier op aarde die gebruik kunnen maken van die ruimtetechnologie. Dat was oorspronkelijk een klein project, maar ondertussen werken we ook al 7 jaar samen en zijn we .”

Voor de digitale weergave van de resultaten van deze tests, konden ze terugvallen op het Gentse In The Pocket. “Er was direct een wederzijdse interesse”, zegt Jan-Willem hierover. “Zij hadden interesse in de ontwikkeling van medische apps en wij waren op zoek naar een bedrijf dat ervaring had met de ontwikkeling van apps die dankzij Bluetooth data doorsturen voor een grotere groep consumenten. Via de app wordt de data doorgestuurd naar de cloud waar het resultaat van de zelftest berekend wordt. De gebruiker kan zo heel gemakkelijk een positief of negatief resultaat aflezen op zijn of haar apparaat.”

Laat die makkelijke connecties nu net één van de factoren zijn die techspelers in Gent houdt. Ruben heeft bijvoorbeeld even voor een startup in Baltimore, Verenigde Staten, gewerkt. “Wat daar vooral interessant was, was de connectie met Johns Hopkins University. Daar werd serieus geïnvesteerd in healthtech en beschikken ze ook over veel grotere budgetten, maar de bedrijven zijn daar meer verspreid. Hier liggen de techspelers véél dichter bij elkaar en helpen mensen elkaar graag verder.” “Dankzij die samenwerkingen creëer je een samenhorigheidsgevoel, waardoor je ook sterker staat”, treedt Jan-Willem bij.

Mogelijke groei

Bovenal geldt natuurlijk het gebruiksgemak. “Het merendeel van de bestaande testen of toestellen op de huidige markt hebben nood aan een complexe staalvoorbereiding of zijn te groot en te duur voor thuisgebruik,” zegt Ruben. “Wij bieden een compacte test aan die minstens dezelfde kwaliteit garandeert als de klinische labo’s. En dankzij onze test heb je na 20 minuten een resultaat.”

Meep bestaat deze week 1 jaar en ze hebben ondertussen hun eerste medewerker kunnen aannemen. “In de komende twaalf maanden willen we groeien naar 10 medewerkers”, zegt Jan-Willem. “Dat zullen vooral bio-ingenieurs zijn”, geeft Ruben toe. “We willen ons product verder afwerken. En we hebben geluk, want Gent is een echte ‘biotech hub’ of ‘biotech valley’, hoe je het ook wil noemen. Mensen die actief zijn binnen de life-sciences worden echt naar Gent getrokken.”

Om te kunnen groeien zijn er natuurlijk extra middelen nodig. Daarom maken ze zich op voor een kapitaalronde. Want de volgende stap is het op punt stellen van het platform en het opzetten van een klinische studie met honderden klinische stalen. Daarvoor kunnen ze rekenen op de medewerking van artsen, ziekenhuizen en SOA-centra. Daarnaast streven ze ernaar dat de test en de app laagdrempelig en makkelijk te interpreteren zijn. Bovendien zal de patiënt bij een positief resultaat ook de keuze krijgen in de app om een dokter te spreken, over een mogelijke behandeling.

De data blijven natuurlijk eigendom van de gebruiker en mogen niet zomaar gedeeld worden met de arts, maar Jan-Willem hoopt toch dat de gebruiker de stap zal zetten om het resultaat door te sturen naar de arts. “Deze tests kunnen de huisarts zeker ontzorgen. Want je zou kunnen stellen dat we met een probleem van opschaling zitten in de zorg. Huisartsen zijn overwerkt en kunnen slechts 15 minuten vrijmaken per patiënt. Specialisten hebben vaak hele lange wachttijden. Het triëren van de zorg door middel van een thuistest kan hierin een oplossing bieden. Kijk maar hoe een Covid-19-test uiteindelijk bij apothekers terecht is gekomen. Het is cruciaal om de artsen in dit verhaal te betrekken, maar het afnemen van de test kan gerust op een andere manier gebeuren, zolang die manier maar eenvoudig, kwalitatief en goedkoop is.”

Beloftevolle toekomst

Het duo gelooft alleszins sterk in hun toekomst. “Als ons product volledig op punt staat, is het ook de bedoeling om zeldzame ziekten te kunnen diagnosticeren”, haalt Ruben aan. “Want nu moeten die patiënten soms langere afstanden afleggen naar een expert of soms zelfs naar één van onze buurlanden”, zegt Jan-Willem. “Om de zoveel tijd moeten ze opnieuw een lange trip ondernemen, enkel en alleen om testen te laten afnemen. Wij hopen dat we hen later de mogelijkheid zullen kunnen geven om zelftests te kunnen inzetten en de resultaten dankzij één druk op de knop door te kunnen sturen naar hun specialist. Die mensen hebben vaak al genoeg te verduren, laat ons dat stuk van hun ziektetraject alvast sterk eenvoudiger maken.”