Wat denken Gentse jongeren over het nieuwe klimaatplan?

In de blogreeks ‘In de ban van het klimaatplan’ kloppen we aan bij verschillende Gentenaars, organisaties, adviesraden of bedrijven. We vragen naar hun mening over het nieuwe klimaatplan 2020-2025 van de Stad. Ontdek alle artikels onderaan deze pagina.

Het is onmiskenbaar: jongeren liggen wakker van het klimaat. In 2019 kwamen ze hiervoor met tienduizenden op straat. Ze vroegen om inspraak in het beleid. In Gent bleef dit niet zonder gevolg: de Jeugdraad kon het nieuwe klimaatplan vooraf inkijken. Om advies te geven, vragen te stellen, kanttekeningen te plaatsen. Dat deden ze op een uitzonderlijk kwalitatieve manier. 

Op 9 december overhandigden we - in avant-première - het nieuwe klimaatplan aan Maïté Coppens en Lieselot Depredomme, voorzitsters van de Gentse Jeugdraad. Door de huidige coronamaatreglen gebeurde dit - met mondmaskers - en petit comité, maar we richten onze dank aan alle jongeren die advies hebben gegeven. 

Meer dan 1.800 jongeren lieten hun stem horen

De Jeugdraad selecteerde ‘klimaat’ als een van de beleidsthema’s voor het project Wa Peisde? Bedoeling van dit project was om leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs in het stadhuis uit te nodigen om input te geven over de beleidsnota’s. Zo zouden jongeren letterlijk ‘a seat at the table’ krijgen, ware het niet dat corona roet in het eten gooide. Specifiek voor het thema klimaat voorzag de Jeugdraad een alternatief. Via Instagramadvertenties konden Gentse jongeren tussen 16 en 18 jaar korte polls beantwoorden over het nieuwe klimaatplan. De campagne was een succes: op een maand bereikten de advertenties 16.893 jongeren, maar liefst 1.828 jongeren namen deel aan de polls. Het resultaat van de polls werd meegenomen in het officiële advies van de Jeugdraad.

Ambitieus klimaatplan doorspekt met concrete acties

Het moet gezegd: globaal zijn de Gentse jongeren enthousiast over het nieuwe klimaatplan. Ze zijn verheugd dat er expliciete aandacht is voor een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid, voor circulaire economie en voor sensibilisering. Ze loven ook dat alle doelstellingen gespekt worden met concrete acties. Dat maakt het plan achteraf meetbaar en geeft een duidelijke houvast. Maar jongeren zouden zichzelf niet zijn zonder een kritische blik.

5 vragen die jongeren zich stellen

Vraag 1

“We vinden het teleurstellend te lezen dat de ETS-bedrijven, die de grootste uitstoters van broeikasgassen zijn, niet worden meegenomen in de CO2-berekeningen. Hoe kunnen we in alle eerlijkheid zeggen dat Gent in 2050 volledig klimaatneutraal zal zijn, als de grootste vervuilers niet worden meegeteld?”

Jeroen Mercy, stafmedewerker Dienst Milieu en Klimaat (Stad Gent)

“Het klopt dat de impact van de uitstoot van de zware industrie niet wordt meegenomen in onze rapportage. Die is gebaseerd op de richtlijnen van de Burgemeestersconvenant, die over heel Europa wordt gevolgd door lokale besturen en in Vlaanderen wordt verzorgd door het VITO. Daarin worden de sectoren opgenomen waar het beleid van de stad een invloed op heeft. Bij de industriële bedrijven die vallen onder de ETS-regelgeving, is dat niet het geval. Maar dat betekent niet dat de industrie niet naar nul-uitstoot moet evolueren tegen 2050. Door de ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs is vastgelegd dat alle ondertekenaars, waaronder de EU en haar lidstaten, netto naar een nul-uitstoot moeten. Dat betekent dat alle beleidsniveaus (EU, lidstaten, regio’s, lokale besturen) hun deel moeten doen. De uitstoot van de zware industrie in de haven wordt geregeld via het Europese ETS-systeem (emissiehandel) – ook daarvoor geldt dat ze naar een nul-uitstoot moeten tegen 2050. Zelfs al vallen de ETS-bedrijven niet onder de rapportage van de stad, toch zullen ook zij klimaatneutraal moeten worden tegen 2050. Door onze rol als energiemakelaar tussen grote bedrijven en onze invloed als aandeelhouder van North Sea Port spelen we een rol in de overgang naar een klimaatneutrale industrie.”

Vraag 2

“Voor haar eigen patrimonium legt de Groep Gent de lat hoog. We mikken op een jaarlijkse energiebesparing van minimaal 3 %. Is een energiebesparing van ‘minstens 3% per jaar’ écht de lat hoog leggen?”

Jeroen Mercy, stafmedewerker Dienst Milieu en Klimaat (Stad Gent)

 “Het klopt dat die 3% op het eerste gezicht niet spectaculair oogt. Het is echter zo dat Stad Gent een groot, en in vele gevallen verouderd en historisch patrimonium heeft. De ervaring leert dat die 3% een realistische doelstelling is, onder de huidige omstandigheden zoals de stand van de gasprijzen en de beschikbare technologie. Daarnaast is in het bestuursakkoord ook overeengekomen om 30% van de elektriciteit op te wekken via zonnepanelen, waardoor de voetafdruk van de stadsgebouwen verder vermindert.”

Doel is sowieso om tegen 2050 alle stadsgebouwen klimaatneutraal te hebben. Dat lijkt lang, maar in termen van gebouwen is dat erg snel. Veel gebouwen kennen een investeringscyclus van 20-30 jaar. Gebouwen hebben een lange levensduur en kennen een eigen verloop van renovaties en herstellingen. Het is de meest efficiënte werkwijze om energierenovaties (en de installatie van hernieuwbare energie) daarop te enten.

Ter vergelijking: de Vlaamse overheid legt openbare besturen de ambitie op om jaarlijks 2% te besparen, wij gaan daar met 3% dus over."

Vraag 3

“Heel wat jongeren zijn vragende partij voor gratis (of op zijn minst goedkoper) openbaar vervoer. Naast significante klimaatwinst, zorgt een dergelijke keuze ook voor een sociaal rechtvaardige transitie. Nu is het hét moment voor doortastende maatregelen.”

Jeroen Mercy, stafmedewerker Dienst Milieu en Klimaat (Stad Gent)

 “De Stad maakte de keuze om jongere kinderen (tussen 6 en 14 jaar) gratis openbaar vervoer aan te bieden. Dat kost jaarlijks ongeveer 1,1 miljoen euro. Voor wie ouder is dan 14 jaar zetten we in op een fiets- en wandelvriendelijke stad.  We trekken ook de kaart van gedeelde mobiliteit, zoals autodelen. Ook daar willen we voldoende in blijven investeren.”

Vraag 4

“De Stad Gent lanceerde de voorbije zes jaar talrijke projecten die het voedselsysteem helpen verduurzamen. Burgers en lokale actoren werden hier heel nauw bij betrokken. Die projecten zijn voor ons te weinig gekend, hoewel we dat thema aantrekkelijk vinden. Kunnen jullie campagnes op maat van de leefwereld van jongeren opzetten?”

Jeroen Mercy, stafmedewerker Dienst Milieu en Klimaat (Stad Gent)

“De voedselstrategie van de Stad wordt in nauwe samenspraak met de Voedselraad opgesteld en uitgevoerd. We zullen de suggestie om meer op maat van jongeren te werken zeker ter harte nemen en doorgeven aan de Voedselraad. In onze educatieve werking wordt wel al ingezet op lekkere en lokale voeding op school.”

Vraag 5

“We steunen het initiatief van ‘herbruikbare bekers’. Meer zelfs, we willen die maatregel graag uitbreiden naar herbruikbare metalen rietjes en herbruikbare potjes voor afhaalmaaltijden. Want het afval dat geproduceerd wordt bij take-away is veel te groot.”

Jeroen Mercy, stafmedewerker Dienst Milieu en Klimaat (Stad Gent)

 “Dat is een zeer waardevolle suggestie. Met de toename van de populariteit van afhaalmaaltijden zal dit probleem potentieel nog vergroten. Er zijn zeker mogelijkheden om hierop in te zetten, bijvoorbeeld via de wedstrijd voor grote klimaatprojecten of het werkingsbudget voor de voedselstrategie.”

Het kwalitatief advies van Gentse jongeren bleef niet vrijblijvend: op basis van hun feedback heeft de Stad - waar mogelijk - haar acties of ambities bijgeschaafd. De Stad wil alle jongeren die deelnamen aan de polls op deze manier dan ook van harte bedanken. Dankzij hun kwalitatieve input, werd het klimaatplan nog beter