Archeologische opgraving in de Kleine Sikkel, Nederpolder 2
De archeologen van de stad Gent hebben er een archeologische campagne op zitten in de Kleine Sikkel. Dit in oorsprong 13de-eeuwse Steen ondergaat momenteel een grondige restauratie en op de ruimte achter het gebouw zal weldra een nieuwbouw rijzen.
In samenwerking met Sogent, dat instaat voor het organiseren van dit restauratie- en nieuwbouwproject, werd door de stadsarcheologen een opgraving uitgevoerd op de intussen vrijgekomen ruimte achter de voormalige patriciërswoning.
Het huis dat bekend staat als de Kleine Sikkel is gelegen in de middeleeuwse stadskern op de hoek van de Biezekapelstraat en de Nederpolder. Deze laatste was één van de belangrijkste straten van Gent in de 12de eeuw, maar kent zijn ontstaan in de 10de eeuw. Achteraan het perceel liep de nu verdwenen Rijngasse/Regnessestraat, een 14de-eeuwse straattracé dat het litteken volgde van de 9de-eeuwse stadsomwalling (portus). De Kleine Sikkel bevindt zich net aan de buiten- of veldzijde van dat omwallingstracé. Een dergelijk gebouw opgetrokken uit Doornikse kalksteen was een veruiterlijking van erfgerechtigde families die fortuin hadden weten te verwerven met de lakennijverheid en de lange-afstandshandel binnen Europa. In hun middens werden de eerste stadsschepenen van Gent gekozen.
Het huidige uitzicht is grotendeels bepaald door de historiserende restauratie van 1912. Met de achttien meter brede gekanteelde schermgevel in Doornikse kalksteen is de Kleine Sikkel een beeldbepalend hoekgebouw. Het gebouw dankt zijn naam aan de patriciërsfamilie van der Zickelen, die in de 14de eeuw eveneens eigenaar was van de Grote Sikkel en de Achter Sikkel. Omwille van de historische, archeologische en artistieke waarde werd de Kleine Sikkel in 1943 beschermd als monument.
De binnenzijde van de voorgevel en de grote zaal op de eerste verdieping zijn volledig ontdaan van hun bepleistering. Hierdoor is het mogelijk een aantal bouwfasen, naast de grote restauratiefase van 1912 te onderscheiden. Vooral de oorspronkelijke ritmiek van de raampartijen met zitbanken op zowel de eerste als de tweede verdieping is opmerkelijk. Deze zijn bewaard als litteken en tegelijk doorbroken door de huidige ramen. Ook de naad van de monumentale schermgevel met kantelen is zichtbaar ten opzichte van de zijmuren. Het meest in het oogspringend zijn weliswaar de monumentale bogen die het pand van aan de straatzijde richting achtererf in twee beuken delen. Deze lijken centraal te landen op een – nog niet gedecapeerde – zuil op het gelijkvloers. De vrijgekomen raampartijen met zitbanken en de onderverdeling in een grote tweebeukige hal kunnen niet uit dezelfde fase dateren. Aan de hand van 3D-scanning en fotogrammetrische opnames werden de bouwhistorische sporen binnen het pand opgetekend.
De archeologische resultaten op het achtererf leren ons dat dit reeds een bewogen bebouwingsgeschiedenis heeft gekend, die redelijk nefast was voor het archeologisch bodemarchief. De oudste sporen gaan terug op zandwinningskuilen die bij het dempen materiaal meekregen dat waarschijnlijk in de 12de eeuw kan geplaatst worden. Vervolgens waren nog een aantal structuren bewaard uit de 13de-14de eeuw. De huidige muur langsheen de Biezekapelstraat (eind 18de eeuw) is gebouwd op een fundering in Doornikse kalksteen op spaarbogen die de oorspronkelijke erfafscheiding moet geweest zijn. Een gelijkaardig verhaal kan verteld worden over de muur die het erf scheidde van de Regnessestraat. Ook deze muur was net zoals de scheiding met het huidige pand Nederpolder 4 opgetrokken in Doornikse kalksteen met een fundering op spaarbogen. Binnen het erf moet 1 of 2 generaties later een opdeling gebeurd zijn door middel van een noord-zuid lopende scheidingsmuur in baksteen met ook hier een fundering op spaarbogen. Elk erf had zijn eigen overwelfde ruimtes die vermoedelijk dienst deden als citernes en andere nutsgebouwen. In het verloop van de eeuwen die volgden werd deze in oorsprong open zone geleidelijk aan dichter bebouwd met als resultaat een wirwar van citernes en afvoergoten die het hele opgravingsvlak afdekten.
Wilt je meer info over het renovatieproject klik dan hier