Theater in de strijd tegen armoede

Sylvie Van Severen is directeur van basisschool Nieuwen Bosch. Om het thema ‘armoede in onderwijs’ eens op een andere manier onder de aandacht te brengen bij haar schoolteam, koos ze voor een theatervoorstelling. En niet zomaar een voorstelling, het is een stuk waarin het publiek actief mag meespelen. Sylvie: “Onze school heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan een stevig beleid rond gelijke onderwijskansen (GOK) voor al onze leerlingen. Het is materie waar de brugfiguur, de zorgleerkracht en ik zowat dagelijks mee bezig zijn. Maar uiteraard worden alle collega’s daarmee geconfronteerd. Omdat het niet altijd een droge vergadering of lezing moet zijn vond ik zo’n inspringtheater wel een goed idee. Het is eens een andere manier om het thema ter sprake te brengen.”  

Inspringtheater, het concept 

Het concept is even eenvoudig als efficiënt. Acteurs brengen in een korte scène een herkenbare schoolsituatie in beeld. Nadien hernemen ze de scène, maar nu mag iedereen in het publiek ‘stop!’ roepen, de plaats van een acteur innemen  en de scène afmaken zoals die dat in het echte leven zou doen. Na elke scène brengt de regisseur de discussie op gang en krijgt het publiek de kans om feedback te geven. Nog een belangrijk detail: de acteurs zijn geen professionele acteurs maar hogeschoolstudenten en ervaringsdeskundigen; in dit geval: mensen die zelf ooit in armoede leefden. 

Herkenbare situaties 

Tijdens de voorstelling bij Nieuwen Bosch spelen de acteurs gedurende twee uur tien scènes die zoveel mogelijk aspecten van armoede in het onderwijs aankaarten. Een scène speelt zich bijvoorbeeld af in de leraarskamer waar leerkrachten een pannenkoekenverkoop plannen zodat alle kindjes mee kunnen op uitstap. Een ander stuk situeert zich op de speelplaats waar een leerling gepest wordt omdat die thuis geen toegang heeft tot internet. Aan het geroezemoes en de ‘ah ja’s’ in de zaal te horen, zeer herkenbare situaties voor het schoolteam van Nieuwen Bosch. Bij de eerste scènes is het publiek nog wat onwennig. Nadien, nadat enkele durvers - onder luid applaus van de collega’s - de speelvloer zijn opgaan, is iedereen volledig mee en wordt er volop gediscussieerd over de vertoning. Een leerkracht durft zelfs luidop te vertellen over hoe zij zelf als kind in armoede opgroeide en hoe het theaterstuk de nagel op de kop slaat, een aangrijpend moment. 

Krachtig stuk 

Na de voorstelling praten de toeschouwers nog even na. Het is duidelijk dat het stuk indruk maakt en aanzet tot reflectie. Ook Sylvie vond het heel boeiend en inspirerend: “Het is een alternatieve manier om het thema armoede bespreekbaar te maken. Niemand is verplicht om mee te spelen, maar wie wil kan all the way gaan. De kracht van het concept ligt volgens mij in de acteurs. Wetende dat zij uit eigen ervaring spelen, maakt het heel waardevol. Ook een pluim voor regisseur Lucas Vandenbussche: met de juiste vragen weet hij op een ongedwongen manier de discussie aan te wakkeren. Tot slot doet het mij plezier te beseffen dat we met Nieuwen Bosch op de goede weg zijn met ons GOK-beleid. Wij doen al heel veel voor kinderen in kwetsbare situaties maar dit stuk laat zien dat er nog veel kansen zijn om het op een andere manier aan te pakken. Het is zeker stof om verder over na te denken.”