PFAS-onderzoek op de FNO-site: resultaten, richtlijnen en volgende stappen

Aanleiding tot het PFAS-onderzoek 

In de Roggestraat 70 in de Bloemekenswijk, achter de hoofdkazerne van de Brandweer, ligt de FNO-site. Dit was lange tijd een textielfabriek. Na een periode van verval werd de site gekocht door de Stad Gent.

Sinds 2007 is er ook de hoofdkazerne van de brandweer gevestigd. Gedurende enkele jaren werd er met PFAS-houdend schuim geoefend op de FNO-site. In een bodemonderzoek is daardoor eind 2022 een PFAS-verontreiniging aangetroffen.

De OVAM werd hier van op de hoogte gebracht door de Stad Gent, waarna het Agentschap Zorg en Gezondheid aan Stad Gent heeft gevraagd om rond de locatie veiligheidsmaatregelen in te voeren.

No-regret maatregelen

Er wordt onder meer aangeraden om tot op 100 meter van de site geen eigen geteelde groenten of kippeneieren te eten. Tot op 500 meter van de site gebruik je best geen grondwater, en zeker niet als drinkwater.

Resultaten van het bodemonderzoek 

Eind 2022 werden al een aantal metingen uitgevoerd. Daardoor weten we dat de verontreiniging ernstig te noemen is.

In bodemonderzoeken meten we de verontreiniging op twee manieren:

• Verontreiniging die aan bodemdeeltjes kleeft, noemen we “het vaste deel van de aarde”.  Voor PFAS meten we deze in een laboratorium als microgram per kilogram droge stof (µg/kg ds). Dat is dus in grond na het uitdampen van het water.
• Verontreiniging die opgelost wordt in het grondwater (dat noemen we uiteraard “grondwater”). Dat wordt in het labo als nanogram per liter (ng/l) gemeten door water op te pompen uit peilbuizen.

Normaal gezien vinden we de meeste verontreiniging op de plek waar deze is ontstaan. Door o.a. regen en het uitzakken in de bodem komt vervolgens verontreiniging in het grondwater terecht, waar ze zich verder verspreidt.

Op dit moment kunnen we al redelijk goed inschatten waar de kern van de verontreiniging is. Deze werd op de luchtfoto hieronder weergegeven. Vooral ter hoogte van peilbuis 201 worden heel hoge concentraties gemeten (zowel in het vaste deel van de aarde als in het grondwater).

In de komende maanden zullen heel wat bijkomende boringen en peilbuizen nodig zijn om die verontreiniging af te perken. 

Is er een risico voor de (volks)gezondheid?

Als de no-regret maatregelen goed toegepast worden, is er geen risico.

We lieten voor alle zekerheid een aantal bodemstalen analyseren, om risico’s in het park uit te sluiten. Daardoor weten we dat volgende plekken veilig gebruikt kunnen worden:

• het speelpleintje in de Roggestraat in de Bloemekenswijk
• de speelzone in het bloemekenspark, langs het Sumakpad
• de hondenweide

Vervolgstappen bodemonderzoek 

Vermoedelijk zal het bodemonderzoek nog heel 2023 in beslag nemen. Eens de laatste metingen zijn afgerond, zal een erkend bodemsaneringsdeskundige het beschrijvend bodemonderzoek afwerken. Hij zal uitspraken doen over de mogelijke oorzaken en de risico’s van de verontreiniging.  

We zijn nu reeds zeker dat de kern van de verontreiniging (zoals hierboven aangeduid) zal weggegraven moeten worden. De details daarvan zullen uitgewerkt worden in een bodemsaneringsproject, dat wordt dan verwacht in 2024.

Het is nog onduidelijk of ook het grondwater zal gesaneerd moeten worden, dat zal in de loop van 2023 bepaald worden. Normaal gezien wordt de sanering dan in 2025 uitgevoerd.

Impact op de ontwikkeling van de FNO-site

De FNO-site zal pas ontwikkeld kunnen worden tot een nieuw stadsdeel ná het uitvoeren van de saneringswerken. Doordat deze sanering voorlopig gepland wordt in 2025, is dat geen probleem.

Waar mogelijk zullen we de sanering en de toekomstige ontwikkeling wel op elkaar afstemmen. Denk bijvoorbeeld aan waterpartijen of regenwater infiltratie, dat moet op een manier gebeuren zodat de verontreiniging zich niet verder kan verspreiden.