‘Ex-OKAN-leerlingen vooruithelpen? Begin met kleine en haalbare aanpassingen’

Veel scholen zijn op zoek naar een effectieve, schoolbrede aanpak voor de ondersteuning van ex-OKAN-leerlingen. Van flexibele trajecten tot concrete maatregelen in de klas, het Draaiboek ex-OKAN-leerlingen op school: naar een schoolbrede aanpak helpt je hierbij op weg. Het draaiboek kwam tot stand vanuit Vervolgteam Gent, een samenwerkingsverband tussen de vervolgschoolcoaches van de 10 OKAN-scholen in Gent en omgeving, Amal en Onderwijscentrum Gent. Een gesprek met Yanne De Belder, auteur van het draaiboek.  

Yanne, jij bent vervolgschoolcoach op Richtpunt campus Gent Henleykaai. Wat was de aanleiding voor dit draaiboek? 

Yanne: 'In mijn rol als vervolgschoolcoach help ik OKAN-leerlingen bij de oriëntatie naar een vervolgschool. Daarnaast ondersteun ik de teams van de scholen waar deze leerlingen terechtkomen. Toen ik zelf startte in deze functie, had ik tijd nodig om alle kennis en expertise van mijn collega’s te verzamelen. Terwijl ik informatie bundelde en steeds dezelfde vragen van scholen kreeg, besefte ik dat het nuttig zou zijn om alles samen te brengen in een draaiboek. Zo kunnen scholen snel en efficiënt antwoorden vinden.'  

Hoe kunnen scholen het draaiboek gebruiken? 

'Vervolgschoolcoaches helpen scholen om een schoolbreed beleid rond ex-OKAN-leerlingen te ontwikkelen, met het draaiboek als leidraad. Hoe dat gebeurt, verschilt per school. Soms neemt de directie het voortouw, soms ligt de focus bij het zorgteam of de vakgroepen. Het draaiboek is flexibel en kan aangepast worden aan de specifieke noden van elke school. We hopen ook dat het een vaste en zichtbare plaats krijgt op het leerplatform, zodat het altijd beschikbaar is.'

Een deel van het draaiboek gaat over regelgeving. Wat zijn vaak voorkomende vragen van scholen? 

'Veel scholen hebben vragen over flexibele trajecten, zoals vrijstellingen voor ex-OKAN-leerlingen. Voor elke doorgestroomde leerling moet een toelatingsklassenraad beslissen over mogelijke aanpassingen, maar de leerkrachten in die klassenraad vinden het niet altijd eenvoudig om de regelgeving te interpreteren. Wat is toegestaan? Wat is eerlijk? Wat zijn de voorwaarden? In het draaiboek staat een overzicht van alle relevante regels en richtlijnen.'

Naast regelgeving bevat het draaiboek ook praktische tips en tools over het omgaan met nieuwkomers in de klas. Wat is volgens jou een niet te missen tip? 

'We willen leerkrachten vooral duidelijk maken dat ze hun lessen niet volledig hoeven om te gooien. De maatregelen die nieuwkomers helpen, zijn ook nuttig voor andere leerlingen met ondersteuningsnoden en bij uitbreiding voor de hele klasgroep. Een eenvoudige maar effectieve maatregel is pre-teaching: geef leerlingen vooraf de teksten of begrippen die in de les aan bod komen, zodat ze zich kunnen voorbereiden. Of denk aan een lijstje met instructiewoorden die op een toets zullen voorkomen. Het belangrijkste is dat leerkrachten kiezen voor maatregelen waar ze zich goed bij voelen. Als hun iets wordt opgedrongen, werkt het niet. Je kan beter met kleine stapjes beginnen.'

Sommige leerkrachten ervaren bepaalde maatregelen voor ex-OKAN’ers als oneerlijk ten opzichte van andere leerlingen. Wat zeg jij daarop? 

'Dat horen we vaak: Is het wel eerlijk dat een ex-OKAN-leerling hetzelfde diploma krijgt, maar bijvoorbeeld door een vrijstelling een vak minder volgde? Het antwoord is tweeledig. Enerzijds willen we gelijke kansen bieden. Een leerling met een kleinere startbasis heeft soms extra ondersteuning nodig om op hetzelfde niveau te geraken. Anderzijds moet de werklast evenwichtig blijven. Nieuwkomers besteden enorm veel tijd en energie aan het begrijpen en vertalen van lesmateriaal. Dan is het maar logisch dat dat ergens gecompenseerd kan worden, zonder de lat lager te leggen.'

De bundel is nu klaar. Wat zijn de volgende stappen? 

'Het draaiboek zal voortdurend bijgewerkt worden, bijvoorbeeld bij wijzigingen in de regelgeving of nieuwe inzichten. Ook per school kunnen aanpassingen nodig zijn, zoals de verdeling van verantwoordelijkheden binnen het schoolteam. Daarom is de digitale versie zo handig: die blijft altijd up-to-date. Er is veel interesse in het draaiboek en de reacties zijn positief. Het belangrijkste is dat zoveel mogelijk anderstalige nieuwkomers er baat bij hebben en dat scholen de juiste ondersteuning krijgen om met ex-OKAN-leerlingen aan de slag te gaan.'