37
hOe?
3. Hoemaak ikeen3D-portaal of 3D-viewer?
Hetopzettenvaneen3d-viewerop internetvereist
een3d-model, eennetwerkservervoor intra-of internet,
voldoendegeheugen, aangepasteserversoftwareenbestook
gis-services(ziep.36).Decomputerarchitectuurkanuniekzijn
voorelk3d-portaal (dit isdemanierwaarop jecomputerinstal-
latieconceptueel enoperationeel inmekaarzitenheeftdus
nietsmetarchitectuurvangebouwentemaken,maarwelmet
computerofdigitalenetwerkcomponenten).Decommerciële
3d-viewersdie jeop internetvindtzijndikwijlsruwenvertonen
weinigdetail als je inzoomt.Daaromkaneengemeenteoverwe-
genomeeneigen3d-portaal onlinetezettenmetvele interac-
tievetoepassingsmogelijkhedenalsvoordeel (ziep.56).
het Gentse 3D-portaal
De stadGent lanceerdemedio 2014 het eerste 3D-por-
taal. Daarinwerd elk pand inGent afzonderlijk en in 3D
opgenomen in eenLevel Of Detail 2model (zie p.46). er
zijn ook dynamische objecten zoals rijdende trams in te
zien (zie p.26). Diverse toepassingsdomeinen voor zo’n
interactief 3D-portaal worden er getoond.
KIjKen naar 3D-Data: Op Internet 3D-pOrtaaL, 3D-VIeWer, 3D-serVIce?
1. Verschil tussenkijkenen voelen?
Hetgrootsteverschil tussen2d en3d isdatbij 3d het
objecteendikteofdiepteofhoogteheeft.Opeen2d-printof
opeencomputerschermkan jemoeilijk ‘voelen’welkevormeen
voorwerpheeft, jekanhethooguit ‘zien’.Bij een3d-object
kan jeookblind ‘voelen’ hoeeenobjecteruitziet.Doorde
opkomstvande3d-printerskan je3d-modellenookeen
tastbareoutputgevenenerdusaanvoelen(ziep.35en44).
Zelfszonder3d-printkan jeeendigitaal 3d-model ‘voelen’
doorhetgebruikvan joysticksmet trilfunctie.Voorhet ‘kijken
naar’ iserookeencruciaal verschil tussen2d en3d.Als ikeen
klassieke2d-weergave,opschermofoppapierzoudraaienof
kantelen,danblijf jeeigenlijkhetzelfdezien, jekannamelijk
nietnaardeachterzijdevaneenobjectkijken(ziep.32en41).
Bij een3d-model luktdatwel doorhet3d-model tekantelen
ofdusdekijkrichtingteveranderen.Hierdoorontstaaneenpak
nieuwemogelijkheden, nietalleen indaartoespeciaal ontwik-
kelde interfaces(zoalsde3d-c.a.v.e. ziep.28),maar
uiteraardookvia internetmeteenzogenaamde3d-viewer.
2. Wat ishet verschil tusseneen2D-viewer eneen
3D-viewer?
Ineen2d-viewer, eengeoloket, eenroutingpro-
grammaofanderegeo-gerelateerdenavigatiesystemenkijk je
meestal vanbovennaarbeneden, vanuitde luchtnaarhet
terrein. Insommigenavigatiesystemenkan jeookdooreen
3d-wereldnavigeren,maarnietaltijdstaanallegebouwener
volledigop. Somszijnhetalleeneenaantal gevelsofeen
simpel perspectiefvaneen2d-kaart.Veelmensendenkendat
ze ineen3d-omgevingrondkijken,bijvoorbeeld inStreetview,
maareigenlijkkijk jedangewoonnaarpanoramische
360°-beeldendieeengevoel van3d oproepen, hoewel het
gewoonbolvormige180°of360°foto’szijn…Naareenécht
3d-model kan je instereokijken…hetverschil instereo-en
mono-zicht leer jeop(ziep.51).
