Wijkstructuurschets Zwijnaarde, Pleispark en de Schilderswijk (goedgekeurd)
Samenhang tussen bestaande en toekomstige projecten met een meerwaarde voor de bewoners
Een wijkstructuurschets voor en door de bewoners
Zwijnaarde - Pleispark - Schilderswijk is een veelzijdig gebied, versnipperd door snel- en andere wegen, maar met een duidelijke eigenheid. Ten zuiden van Gent is het goed leven voor jong en oud. Hier koestert men het gemeenschapsleven en het groene karakter. Door nieuwe maatschappelijke uitdagingen en klimaatdoelstellingen is er de laatste jaren ook al wat veranderd in de wijk. Dit merk je aan de aanleg van het Parkbos, de Parkbosbruggen, het Zwijntjesbos, de Nieuwe Melac, de nieuwe kern aan WZC Zonnebloem met park, de tram richting de stad, de opmaak van het RUP Technologiepark, de uitbouw van Eiland Zwijnaarde, verschillende bouwprojecten, … Zwijnaarde evolueert snel.
De wijkstructuurschets brengt meer samenhang tussen bestaande en toekomstige projecten. Bovendien gaan we steeds uit van een meerwaarde van deze ontwikkelingen voor de bewoners en gebruikers van de wijk.
Het syntheserapport bestaat uit twee delen: grijze pagina’s als beleidsmatige gewenste ontwikkeling (conform artikel 4.3.1.§2 VCRO) en witte pagina’s ter inspiratie.
Het college van burgemeester en schepenen keurde op 30 juni 2022 de grijze pagina’s uit het syntheserapport goed en nam kennis van de witte pagina’s en de bijlagen. Vanaf nu zal de Stad Gent de grijze pagina’s uit het syntheserapport gebruiken om aanvragen voor omgevingsvergunningen te beoordelen. Ontwerpers van gebouwen, parken en straten kunnen de visie toepassen bij nieuwe projecten in de wijk.
Hoe kunnen Zwijnaarde, Pleispark en de Schilderswijk in de toekomst evolueren?
De wijkstructuurschets vormt samen met het wijkmobiliteitsplan het wijkplan voor Zwijnaarde, Pleispark en de Schilderswijk.
Wat is een wijkstructuurschets?
Een wijkstructuurschets toont hoe jouw wijk zich in de toekomst kan ontwikkelen: wat zijn de beste plaatsen voor nieuwe voorzieningen, voor meer groen, voor veilige fiets- en voetgangersverbindingen, waar is ruimte voor nieuwe woningen? En hoe zorgen we ervoor dat bestaande en toekomstige projecten op elkaar afgestemd worden? Kortom: hoe kan jouw wijk in de toekomst een aangename plek zijn om te leven? Vlot bereikbaar voor iedereen. Gezonder en gezelliger.
Bekijk het filmpje
Waarom een wijkstructuurschets voor Zwijnaarde, Pleispark en de Schilderswijk?
De opmaak van wijkstructuurschetsen is een actie die volgt uit de structuurvisie 'Ruimte voor Gent', die sinds 22 augustus 2018 van kracht is. Dit strategisch beleidsplan zet de ruimtelijke krachtlijnen uit voor 2030 en daarna. Hoe zullen we in de toekomst wonen, werken, ons verplaatsen, ontspannen, omgaan met de klimaatverandering? Een wijkstructuurschets vertaalt de ambities van Ruimte voor Gent op maat van de wijk en dit samen met de bewoners, werknemers, bezoekers, ... van die wijk.
Negen ambities voor een betere wijk
Het ontwerpbureau Maat-ontwerpers en de Universiteit Hasselt gingen samen met de Stad Gent aan de slag met alle ideeën en suggesties uit de wijk. Ze onderzochten hoe de wijk een aangename plaats kan blijven om te wonen, te werken, naar school te gaan en te ontspannen. Dat leverde negen ambities op die dit mogelijk moeten maken.
We willen werken aan een groenere wijk met meer speel- en ontmoetingsruimte, maar ook groenere straten en paden op goed gekozen plekken.
Minder stenen betekent ook meer verkoeling in de zomer. En kansen voor volkstuintjes of een publieke pluktuin.
In de omgeving van de wijk liggen aantrekkelijke landschappen en parken, waar het aangenaam is om te wandelen, joggen, spelen, picknicken. We willen dat je vanuit de wijk makkelijk te voet of met de fiets het Parkbos en zijn portalen, het Zwijntjesbos, de Scheldevallei en het Eiland Zwijnaarde kunt bereiken. Veilige wandel- en fietsverbindingen kunnen daarvoor zorgen.
Sommige grote plaatsen in Zwijnaarde die mensen van over de hele stad aantrekken, hebben een groen karakter, maar zijn moeilijk toegankelijk voor de wijkbewoners. Denk maar aan het kasteel Zwijnaarde of het Technologiepark. We willen de wijk kunnen laten meegenieten van deze open ruimte.
We willen de link tussen de buurt en het omliggende landbouwlandschap opnieuw herstellen. Je kan meer lezen over de bijdrage van landbouw in het Parkbos in de brochure ‘De landbouwers hebben je heel wat te bieden’. De brochure toont de grote diversiteit aan landbouwactiviteiten in het gebied en wil die bekender maken bij het grote publiek.
De lokale landbouw kan ook vanuit de wijk voedsel leveren aan de stad en de regio, bijvoorbeeld via een lokale markt. De ligging in de stadsrand en de goede fiets- en autoverbindingen zijn daarvoor ideaal.
Alles wat je nodig hebt in het dagelijks leven moet je op 15 minuten wandelen of fietsen kunnen bereiken: een park, een winkel, een school, een crèche, een dokter of een apotheker. Op die manier heb je minder de wagen nodig en bespaar je tijd.
Wandelen en fietsen in de buurt moet aangenaam en veilig zijn. Je buurt is ook bij uitstek de plek om andere bewoners te ontmoeten. Dat kan bijvoorbeeld door voldoende speelruimte te voorzien voor de kinderen of door de aanleg van speelstraten.
De wijk is nu niet voorzien op maatschappelijke evoluties zoals de vergrijzing of kleinere gezinnen. Daarvoor zijn aangepaste woningen nodig. We willen ervoor zorgen dat iedereen ook in de toekomst een plaats vindt in de wijk. We onderzochten hoe het aanbod mee kan evolueren, zodat het beantwoordt aan de noden van de huidige en toekomstige bewoners.
Met de uitbreiding van het Technologiepark volgen ook meer studenten les aan de UGent. Ze brengen leven in de brouwerij en bieden mogelijkheden voor nieuwe economische activiteiten, zoals een broodjeszaak, een koffiehuis, een fietsenmaker, een copyshop… Dat zijn zaken waar ook de buurt van kan profiteren.
Het wijkmobiliteitsplan onderzocht hoe we doorgaand gemotoriseerd verkeer zoveel mogelijk kunnen weghouden uit de woonstraten en verschuiven naar de hoofdwegen, waaronder de snelwegen.
De snelwegen vormen vandaag barrières rondom de wijk. Daarom zetten we in op bijkomende of verbeterde voetgangers- en fietsverbindingen.
We willen dat het verkeer makkelijker van het bedrijventerrein naar de uitvalswegen kan. Nieuwe wegen en uitritten kunnen ervoor zorgen dat minder (vracht)wagens door woonstraten naar de bedrijven rijden. Tegelijk kunnen we ervoor zorgen dat het terrein ook beter bereikbaar is voor fietsers en openbaar vervoer.
We willen dat de scholen en bedrijventerreinen in de omgeving beter toegankelijk zijn voor de wijkbewoners. Zo kunnen ruimtes die na de kantooruren leeg staan, ook gebruikt worden door bewoners en verenigingen, bijvoorbeeld om te sporten. Daarnaast bieden de bedrijfsparkings die ’s avonds niet gebruikt worden, parkeermogelijkheden voor de wijkbewoners.
De omgeving van de tramhalte Maria Middelares op de Kortrijksesteenweg moet uitgroeien tot een stedelijk knooppunt. Van hieruit moet iedereen makkelijk zowel het Maaltebruggepark, de Don Boscoschool, het Pleispark als het ziekenhuis kunnen bereiken. Binnen deze cluster onderzochten we hoe we de ruimte efficiënt kunnen inrichten en gebruiken. Dit grote knooppunt, dat mensen van overal aantrekt, moet ook een meerwaarde betekenen voor de wijk.
Ook de kern van Zwijnaarde vormt een stedelijk knooppunt, zij het met een lokaal karakter. Hier onderzochten we in welke woonbuurten extra groen, winkels, horeca, een apotheek, ateliers en woningen kunnen komen die een meerwaarde vormen voor de wijk. We willen dat deze plaatsen vanuit elk deel van de wijk goed bereikbaar zijn voor voetgangers en fietsers.
Elke dag passeren vele werknemers, studenten, onderzoekers, leerlingen, leerkrachten, wandelaars en fietsers in de wijk. Een evenwicht vinden tussen al deze groepen en de bewoners is dan ook belangrijk. Extra passage betekent ook een extra afzetmarkt en daar kan de wijk voordeel uit halen.
We dachten goed na over welke extra winkels, crèches, … er nodig zijn op welke plaatsen en hoe we het bestaande aanbod kunnen ondersteunen. Op bepaalde goed bereikbare plaatsen kunnen grotere clusters van voorzieningen komen, aangevuld met kleinere buurtvoorzieningen.
Hoe kunnen we die ambities in de praktijk brengen?
De wijkstructuurschets stelt 6 concepten en een kader voor verdichting voor. Samen vormen ze de kapstok voor toekomstige ontwikkelingen in de wijk.
De wijkstructuurschets wordt momenteel afgerond. Nadat het college van burgemeester en schepenen de wijkstructuurschets heeft goedgekeurd, zal de Stad de wijkstructuurschets gebruiken om aanvragen voor omgevingsvergunningen te beoordelen. Ontwerpers van gebouwen, parken en straten kunnen de visie toepassen bij nieuwe projecten in de wijk.
Concept 1: Parkstrip - groenzones verbinden tot één geheel
Door de groenzones Hekers, Zonnebloempark en de bufferzone van het Technologiepark te verbinden tot één geheel kan een ‘parkstrip’ ontstaan.
Concept 2: oost-westfietsroutes door het centrum van Zwijnaarde – Rijvisschestraat
Twee oost-westfietsroutes voor: groene en veilige fietsroutes, moeten fietsers en voetgangers van Pleispark, Rijvissche en de Schilderswijk naar de verschillende publieke voorzieningen in het centrum van Zwijnaarde brengen. Bovendien verbinden ze de twee groenklimaatassen (Parkbos en Scheldevallei) met elkaar.
Concept 3: het ‘dorpspad’ verbindt Zwijnaarde met het Parkbos en de Scheldevallei
We onderzochten hoe we het centrum van Zwijnaarde beter kunnen verbinden met het omliggende landschap. Ons voorstel is om De Ghellinck, het Zwijntjesbos en de Scheldevallei op een veilige en aangename manier met elkaar te verbinden via een ‘dorpspad’.
Concept 4: de Groene Ring als ecologische, recreatieve en functionele verbinding
We onderzochten hoe we de zone langs de R4/Ringvaart kunnen uitbouwen tot een groene ring voor de stad en de wijk. Deze vervult een ecologische, recreatieve en functionele rol.
De nood aan bijkomende woningen mag zich niet vertalen in ad hoc bouwprojecten. Daarom werken we aan de hand van drie parameters een kader voor verdichting in de wijk uit.
Nieuwe woningen kunnen op plaatsen die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer of met de fiets. Ook locaties dicht bij voorzieningen zoals scholen, winkels en werkgelegenheid komen in aanmerking. Op die manier zijn we minder afhankelijk van de auto en kunnen we op fiets- of wandelafstand van de woning werken, naar school gaan, winkelen, …
Percelen die grenzen aan een van de 6 concepten van de wijkstructuurschets bieden ook kansen voor bijkomende woningen. Door slim te bouwen ontstaat er in de buurt meer plaats voor groen en doorsteken voor voetgangers en fietsers. Zo zorgen we voor een hogere woonkwaliteit.
Onderstaande kaart toont de plaatsen die op termijn kansen bieden voor bijkomende woningen. Het zijn plaatsen die goed bereikbaar zijn met openbaar vervoer of de fiets, dicht bij voorzieningen of grenzend aan één of meerdere concepten van de wijkstructuurschets. Net als bij de 6 concepten toont dit kader voor verdichting een wensbeeld hoe de wijk op lange termijn op een duurzame manier kan groeien, rekening houdend met ecologische en maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. Het gaat om een zeer trage transformatie. De wijkstructuurschets biedt de mogelijkheid om toekomstige projecten af te toetsen aan een langetermijnvisie voor de wijk.
Aandachtspunten:
Bij een vraag naar bijkomende woningen kijkt de Stad steeds naar de omgeving. In een bouwblok dat goed scoort, maar vandaag al erg dichtbebouwd is of veel erfgoedobjecten bevat, is verdichting niet altijd mogelijk of enkel onder strikte voorwaarden.
Impact geluid Ondanks de mogelijk goede score moeten we in deze bouwblokken steeds rekening houden met de hoge impact van geluid. Geluidswerende maatregelen zijn hier dan ook noodzakelijk.
A. Historisch centrum Zwijnaarde De aanwezige erfgoedwaarde in de bouwblokken rondom het historisch centrum vraagt bijzondere aandacht.
B. Roosken en ’t Schaarken Doordat deze plaatsen al dicht bebouwd zijn, moeten toekomstige projecten voldoende open ruimte in de bouwblokken voorzien.
C. Verkavelingswijken In deze zones kunnen we vooral verdichten door meerdere kavels samen te herontwikkelen.
Tijdlijn: stap voor stap naar een betere wijk
tijdslijn
Stap voor stap naar een betere wijk
VERKENNEN
We verzamelden ideeën en signalen uit jouw wijk. We luisterden naar bewoners, bedrijven en verenigingen via gesprekken en een wijkmarkt. Meerdere mensen gingen op wandel in de wijk dankzij de wandelzak en een kaart. Dank aan de deelnemers! We verzamelden op die manier jullie favoriete of minder leuke plekken, waar je anderen ontmoet, wat volgens jou nog ontbreekt in de wijk. Benieuwd naar deze verhalen Neem een kijkje op https://www.planjewijk.be/
VERDIEPEN
We organiseerden wijkbrainstorms met de ‘wijkplanners’, maar bijvoorbeeld ook met de leerlingen van de Sint-Vincentiusschool. Je vindt de verhalen van de kinderen hier (klik op het onderste gele bolletje).
ONTWERPEN
We gingen aan de slag met alle suggesties en maakten een eerste versie van de wijkstructuurschets.
TERUGKOPPELEN
We bespraken de voorstellen tijdens de wijkmarkt van 28 juni aan de hand van een maquette en luisterden naar jouw argumenten. Daarnaast gingen we op stap en toonden we het ontwerp tijdens toekomstwandelingen op 20 en 27 juni 2021.
VERWERKEN
We verwerkten de input van de buurt en werkten de definitieve wijkstructuurschets uit.
WIJKMARKT
Op de wijkmarkt voor het wijkplan (wijkstructuurschets + wijkmobiliteitsplan) gaven we tekst en uitleg.
BESLISSEN EN INSPIREREN
Het college van burgemeester en schepenen keurde de grijze pagina’s van het syntheserapport goed en nam kennis van de witte pagina’s. Ontwerpers van straten, parken en gebouwen kunnen vanaf nu de aanbevelingen toepassen bij nieuwe ontwikkelingen. Je kan er ook zelf mee aan de slag bij een nieuw project in de wijk.
Lees meer over de wijkstructuurschets Zwijnaarde, Pleispark en de Schilderswijk
