Wijk­struc­tuur­schets ruime omgeving UZ Gent - van Campuswijk tot Parkwijk (goedgekeurd)

Een wijkstructuurschets voor en door de bewoners

De omgeving van het UZ Gent is een veelzijdig gebied, met een groot aandeel onderwijs (UGent, Hogent, Campus De Deyne), zorg (UZ Gent) en economie (bedrijven, handel en diensten). Het is daardoor een levendige, maar ook heel diverse wijk, waarbij het zoeken is naar een evenwicht tussen het divers ruimtegebruik voor woningen, voorzieningen, ontmoetingsplaatsen, economie, groen en open ruimte en mobiliteit.

De Stad Gent maakte een wijkstructuurschets op voor de buurten Nieuw Gent, Steenakker, Ottergemse Dries, omgeving Kauwplein en Schrijversbuurt. De wijkstructuurschets brengt meer samenhang tussen bestaande en toekomstige projecten. Bovendien gaan we steeds uit van een meerwaarde van deze ontwikkelingen voor de bestaande bewoners en gebruikers van de wijk.

Dat deden we samen met jou. We verzamelden jullie suggesties en ideeën tijdens verschillende gesprekken en bijeenkomsten. Hartelijk dank daarvoor!

De wijkstructuurschets bestaat uit 2 documenten: een inspiratiedocument en een synthesenota. Het inspiratiedocument verbeeldt in tekst, schetsen en referentiebeelden de ruimtelijke toekomstvisie op de wijk. De synthesenota is een samenvatting van het inspiratiedocument, met focus op de tekst en beelden die belangrijk zijn om de toekomstvisie te gebruiken als één van de afwegingen om aanvragen voor omgevingsvergunningen in de wijk te beoordelen (‘beleidsmatig gewenste ontwikkeling’). Ontwerpers van gebouwen, parken en straten kunnen de visie toepassen bij projecten in de wijk. In de synthesenota benoemen we ook waar we de komende jaren voor een aantal plekken en thema’s concreet op kunnen inzetten om de ambities uit de wijkstructuurschets waar te maken. We benoemen de inhoud en waar mogelijk ook de belangrijkste actoren en instrumenten die we eventueel kunnen inzetten.

Het college van burgemeester en schepenen keurde op 21 september 2023 de synthesenota goed en nam kennis van het inspiratiedocument.

Wat is een wijkstructuurschets?

Een wijkstructuurschets toont hoe jouw wijk zich in de toekomst kan ontwikkelen: wat zijn de beste plaatsen voor nieuwe voorzieningen, voor meer groen, voor veilige fiets- en voetgangersverbindingen, waar is ruimte voor nieuwe woningen? Kortom: hoe kan jouw wijk in de toekomst een aangename plek zijn om te leven? Vlot bereikbaar voor iedereen. Gezonder en gezelliger.

Bekijk het filmpje

Waarom een wijkstructuurschets voor de ruime omgeving van het UZ Gent?

De opmaak van wijkstructuurschetsen is een actie die volgt uit de structuurvisie 'Ruimte voor Gent', die sinds 22 augustus 2018 van kracht is. Dit strategisch beleidsplan zet de ruimtelijke krachtlijnen uit voor 2030 en daarna. Hoe zullen we in de toekomst wonen, werken, ons verplaatsen, ontspannen, omgaan met de klimaatverandering? Een wijkstructuurschets vertaalt de ambities van Ruimte voor Gent op maat van de wijk en dit samen met de bewoners, werknemers, bezoekers, … van die wijk.

Vier vaststellingen

Welke signalen hoorden we vanuit de wijk?

Drie ambities

Vanuit de vaststellingen formuleerden we ambities voor de wijk. De centrale ambitie is stad maken, de wijk transformeren en een volwaardige en kwaliteitsvolle stad maken. We zetten hiervoor in op drie ambities:

1. wijk verbinden met stad en omgeving
2. ontwikkelen van genereuze stedelijke functies
3. versterken van levendige lokale identiteiten.

Een volwaardige en kwaliteitsvolle stadswijk creëert ruimte voor mensen, vertrekt vanuit de menselijke maat. Het verplaatsen gebeurt te voet of met de fiets, het dagelijkse leven (werken, winkelen, leren, zorgen,…) is verweven en kan zich in de nabijheid van de wijk afspelen. Er is ruimte om gezond te recreëren, om speels of in stilte te verblijven en in diversiteit elkaar te ontmoeten. Een volwaardige en kwaliteitsvolle stadswijk is veerkrachtig. Je kan er levenslang wonen: er wordt stad gemaakt voor jong en oud. Je krijgt er kansen en de stad is klimaatrobuust.

Deze ambities vormen de basis van onze wijkstructuurschets. Ze spelen in op de sterktes en zwaktes van de wijk en vormen de basis voor specifieke onderzoeksvragen. De ambities zijn niet los van elkaar te zien, ze overlappen en versterken elkaar. We bouwen voldoende flexibiliteit in om te kunnen inspelen op toekomstige ontwikkelingen.

Ruimtelijk raamwerk

De wijkstructuurschets focust op de structuurbepalende elementen in de wijk. Het detailleringsniveau is abstract, maar zoomt in waar nodig. Structuurbepalende elementen zijn die ruimtelijke gehelen die het verschil maken voor de transformatie van de hele wijk. Het ruimtelijk raamwerk wil zowel inspirerend werken als kunnen dienen als een aftoetsend instrument.

Het ruimtelijk raamwerk bestaat uit 2 delen:

1. Leidende principes

In het inspiratiedocument is het ruimtelijk raamwerk ingeleid met een narratief dat de ambities verhalend verduidelijkt. Met de leidende principes worden de ambities vertaald naar een aantal ‘principekaarten’. In deze kaarten worden de drie ambities ontleed naar hun leidende principes. Elk van de leidende principes heeft uiteraard tot doel om de hoofdambitie voor deze wijk te realiseren, namelijk volwaardig en kwalitatief stad worden. Elke ambitie wordt opgebouwd uit 2 leidende principes. Zo bekomen we 6 principes/lagen die de basis vormen van de wijkstructuurschets. De principes geven richting aan toekomstige ruimtelijke ontwikkeling, zonder dat ze hierbij letterlijk mogen worden genomen.

De leidende principes, gebaseerd op de ambities, behandelen op een thematische manier de belangrijkste structuren van de wijk.

2. Ruimtelijke componenten

Met het aanduiden van een aantal structurerende ruimtelijke componenten wordt de morfologische lezing van de wijk getransformeerd. De opbouw van de bestaande wijk, een structuur van 3 onsamenhangende structuren (assen, campussen en buurten), wordt getransformeerd naar een wijk opgebouwd uit een verweven figuur bestaande uit een aantal sterke ruimtelijke componenten. Deze hertekening van de wijk vormt de nieuwe basis om de wijk te transformeren tot volwaardig en kwalitatief stadsdeel.

De ruimtelijke componenten behandelen op een strategisch, geïntegreerde manier de belangrijkste structuren van de wijk.

Samenhang en samenwerking van alle figuren van het raamwerk

De leidende principes en de ruimtelijke componenten zijn onlosmakelijk verbonden. Bij het zoeken naar inspiratie of het aftoetsen van een project moeten beide worden geconsulteerd. De figuren van het ruimtelijk raamwerk mogen niet apart gelezen worden. Enkel de samenhang en de samenwerking van alle leidende principes en de ruimtelijke componenten zorgen dat we de ambities kunnen waarmaken.

Tijdlijn en participatie

Het proces voor de opmaak van de wijkstructuurschets ‘Ruime omgeving UZ Gent - van Campuswijk tot Parkwijk’ werd eind 2019 opgestart met de opmaak van een startnota. Februari 2020 werd de opdracht voor de opmaak van de wijkstructuurschets gegund aan het studiebureau Tractebel, in samenwerking met Maarch en Uforce.

Tijdens de opmaak van de wijkstructuurschets organiseerden we heel wat overleg en participatie, zowel stadsintern als -extern met bewoners en grote eigenaars, campussen en bedrijven.

Van bij de start van het proces werden de bewoners actief betrokken:

• Gerichte focusgroepen per woonbuurt periode eind 2019 tot eerste helft 2020
• Een wijkmarkt (maart 2020) waar het proces van de wijkstructuurschets is voorgesteld en gepeild is naar wat de ruimte en omgeving van de wijk met de mensen doet en wat de mensen met de ruimte en omgeving doen in deze wijk. Tijdens de wijkmarkt kon men zich ook kandidaat stellen om ‘wijkplanner’ te worden. De wijkplanners is een beperkte groep van geëngageerde wijkbewoners en -gebruikers die tijdens het verdere verloop van het proces ons klankbord was.

De resultaten van dit alles werden verwerkt tijdens het proces.

Er is ook terugkoppeling gebeurd met de Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening (Gecoro).

Vanaf nu kunnen we nieuwe ontwikkelingen uitwerken met de wijkstructuurschets als ruimtelijk kader. Het kan gaan om publieke ruimte, zoals een park of een straat, maar het kan ook gaan om private eigendommen zoals de campussen met hun gebouwen en buitenruimte. Het kunnen ook grotere gebieden zijn, zoals een campus. De wijkstructuurschets is geen gedetailleerd bestemmingsplan zoals een ruimtelijk uitvoeringsplan, maar het is een ruimtelijk kader dat de grote lijnen uitzet. Voor kleinere projecten zal de wijkstructuurschets dus minder doorwegen, tenzij het over strategisch interessante plekken of programma’s gaat.

Opvolging

Aan de opmaak van een wijkstructuurschets zijn geen bijkomende stedelijke investeringsmiddelen gekoppeld. Naar aanleiding van de validering van de wijkstructuurschets is dus geen actieplan opgemaakt met overzicht van effectief te realiseren projecten om de ambities van de wijkstructuurschets waar te maken. Wel willen we bewaken dat de ambities uit de wijkstructuurschets vertaling krijgen bij het uitwerken van concrete projecten en dit doordat ze inspelen op de synthesenota en/of verder vorm geven aan het ruimtelijk raamwerk. Daarbij willen we het overzicht op wijkniveau bewaken, linken leggen, en de doorwerking evalueren en bijsturen. We kunnen daarbij detecteren welke opportuniteiten er zijn op vlak van budgetten (regulier, subsidies enz.), hoe we kunnen meeveren met andere projecten en processen enz.