De Gentse beluiken: verleden, heden en toekomst

Beluiken vind je terug in tal van Belgische en Europese steden, maar Gent springt eruit vanwege het bijzonder grote aantal beluiken en de zeer vroege beluikenbouw. Deze arbeidershuisvesting drukte in de negentiende en twintigste eeuw een sterke stempel op de stad. Op een snelle, compacte, en vaak goedkope manier werden nabij de fabrieken woningen opgericht. Sommige louter functioneel, andere fraai ontworpen als uithangbord van de industrieel die ze liet bouwen.

De Gentse stadsdienst Archeologie en Monumentenzorg stelde zich de vraag: Hoe kunnen we de beluiken, die we als woonvorm blijven waarderen in Gent, aanpassen aan de huidige woon- en comforteisen? En hoe kunnen we dat doen zonder hun essentie aan te tasten? Die vraag heeft geleid tot de studie Beluiken in Gent, die werd uitgevoerd door POLO Architects, Origin Architecture & Engineering en Daidalos-Peutz. Deze studie bestaat uit twee delen.

• In een eerste deel, de Beluikenatlas, is gezocht naar de essentie van de beluiken. Hoe definiëren we een beluik? Wat is hun historiek? Wat zijn de erfgoedkenmerken en -kwaliteiten?
• In het tweede deel, de Beluikenstudie, worden toekomstscenario’s onderzocht. Er wordt gezocht naar manieren om deze woningen te verduurzamen, zonder daarbij te raken aan hun erfgoedwaarde. Verduurzaming gaat niet alleen om het verbeteren van de energieprestatie van de woning, maar denkt ook na over optimale (her)inrichting en uitbreiding. En ook het hart van de beluiken, de collectieve ruimte tussen de woningen, wordt aan een kritische blik onderworpen. Hoe kunnen we deze ruimte aantrekkelijk maken, zonder te raken aan de essentie van het beluik én met verduurzaming in het achterhoofd?