Materiële hulp en ondersteuning
Lees meer over materiele hulp en ondersteuning, alsook afspraken rond aanmelden en doorverwijzen naar voedselondersteuning.
Wat is materiële (nood)hulp?
Materiële noodhulp is er voor mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie die te weinig eigen middelen hebben om bepaalde levensnoodzakelijke producten te kopen. De producten zijn gratis. Er kan gebruik gemaakt worden van de noodhulp bij acute nood en dient dus als tijdelijk vangnet. Het is een opstap tot een bredere en betere structurele begeleiding. Het bouwt mee aan (of kan een onderdeel zijn van) de weg uit de armoede.
Over welke producten gaat het?
- Voedselhulp
- Kledij
- Klein huishoudmateriaal
- Hygiëne producten
- Meubels
De realiteit toont echter aan dat voor een aantal mensen deze hulp ook langdurig een noodzaak is. Stad Gent vindt het belangrijk om dit aan (boven) lokale overheden te blijven signaleren.
Materiële ondersteuning?
Naast materiële noodhulp bestaat er ook materiële ondersteuning. Deze ondersteuning is er voor een ruimere groep Gentenaars die het moeilijk heeft om rond te komen. Deze ondersteuning is vaak een hefboom naar andere doelstellingen zoals ontmoeting, (sociale) activering, …
Voorbeelden van materiële ondersteuning zijn de sociale kruideniers, sociale restaurants, kringwinkels, ...
Afspraken rond aanmelden en doorverwijzen naar voedselondersteuning
Vanaf 1 september 2023 wijzigt de manier van doorverwijzen naar voedselondersteuning. Deze wijzigingen zijn er gekomen om de gelijkwaardigheid voor de hulpvragers en de draagkracht bij de voedselinitiatieven te bewaken.
Aanmelden
Welzijnsorganisaties die in nauw contact staan met personen en huishoudens die financiële problemen hebben en in een precaire situatie leven, kunnen cliënten aanmelden voor een periode van 2 maanden. Tijdens deze 2 maanden kunnen ze samen bekijken of een doorverwijzing voor een langere periode nodig is of kunnen ze al bepaalde rechten (laten) toekennen waardoor voedselondersteuning niet langer nodig is.
Doorverwijzen
OCMW, CAW en de Dienst Outreachend Werk, Asiel en Vluchtelingen kunnen personen en gezinnen doorverwijzen voor een periode van 6 maanden. Dit kan wanneer ze in een precaire situatie leven en op basis van een financieel onderzoek of een verklaring van de hulpvragers.
- doorverwijzing naar gratis aanbod: leefgeld per week <60€ (+ 30€/inwonend gezinslid)
- doorverwijzing naar betalend aanbod: leefgeld per week < 85€ (+30€:inwonend gezinslid)
Personen met een laag pensioen of een invaliditeitsuitkering kan men meteen doorverwijzen voor 2 jaar.
Als na de periode van 6 maanden (of 2 jaar) blijkt dat de nood nog altijd aanwezig is, kan men de doorverwijzing verlengen voor een nieuwe periode van 6 maanden (of 2 jaar).
De doorverwijzer engageert zich om tijdens de periode van voedselondersteuning met de hulpvrager aan de slag te gaan om rechten te realiseren en/of stappen te zetten naar een verbetering of stabilisatie van de leefsituatie.
Nieuw formulier vanaf 1 september
Vanaf 1 september is er een nieuw formulier om hulpvragers aan te melden of door te verwijzen naar voedselondersteuning.
Vul het formulier in
DOCX (72.01 kB)
Toekomstmodel voor 'materiële hulp'
In 2020 werkte Stad Gent samen met middenveldorganisaties een toekomstmodel materiële hulp uit dat er voor zorgt dat kwetsbare Gentenaars gelijkwaardig toegang krijgen tot materiële noodhulp en ondersteuning.
In het voorjaar van 2022 keurde de gemeenteraad en alle voedselinitiatieven het toekomstmodel goed.
programma
-
Hefbomen voor een werkbaar toekomstmodel
-
-
Gelijkwaardige toegang tot materiële hulp
Elke persoon in nood moet de weg vinden naar materiële hulp
Stad Gent en het sociale middenveld kwamen na verschillende intensieve overleg- en uitwisselingsmomenten tot de conclusie dat onderstaande, gedragen visie essentieel blijft:
" We vertrekken van het principe ‘noodhulp onder protest’. Materiële hulp kan niet op zichzelf bestaan en is geen structureel middel om armoede te bestrijden. We voorzien materiële hulp omdat het niet anders kan in de actuele context. Bij voorkeur maken zo weinig mogelijk mensen er zo kort mogelijk gebruik van.
Het maakt echter wel deel uit van een structureel armoedebeleid waarbij materiële hulp dient als een middel voor de weg uit armoede, door linken naar hulpverlening, sociale activering en ontmoeting te leggen. We blijven pleiten voor structurele verhogingen van uitkeringen en steunmaatregelen waarbij mensen niet dienen terug te vallen op materiële hulp.
Als materiële hulp dan toch georganiseerd moeten worden dan willen we dat de toegang gelijk- en menswaardig."
-
Samenwerken in clusters
Om praktische redenen delen we de 25 Gentse wijken op in een 7-tal wijkclusters
Gent bestaat uit 25 wijken. Structurele afstemming en overleg in (en tussen) deze 25 wijken over materiële hulp is noodzakelijk. Enkel op die manier kunnen we toewerken naar een gelijkwaardige en menswaardige toegang tot materiële hulp voor alle mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie.
Hoe zullen we de samenwerking vormgeven?
We willen de 25 wijken groeperen in een 7-tal wijkclusters. Per cluster werken we samen, stemmen we af en gaan we op zoek naar hiaten en oplossingen.
In elke wijkcluster voorzien we:
- één organisatie (basiswerking) die ondersteund wordt door Stad Gent. Deze organisatie neemt een coördinerende rol op om voor iedereen toegang tot gratis noodhulp te kunnen voorzien.
- afstemming en overleg tussen de verschillende basiswerkingen, dus tussen de verschillende clusters.
- een vrij inloopbare plek: hier is geen registratie, doorverwijzing of begeleiding van toepassing.
- één vaste of mobiele locatie met een sociale/solidaire kruidenier.
- een oplossing op maat voor dak- en thuislozen (is geen op zichzelf staande organisatie, maar kan ingepast zijn binnen de daar actieve organisaties die voedselhulp bieden, bv. door aangepast aanbod).
Bij deze indeling vertrekken van de welzijnswijken (indeling welzijnsbureaus).
Ook één stadsbrede cluster
Naast de gegroepeerde wijkclusters komt er 1 stadsbrede cluster 'specifieke doelgroepen’.
Deze stadsbrede cluster is voorbehouden voor:
- specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld dak- en thuisloze mensen, vluchtelingen, etc.) en/of doelgroepen met specifieke noden.
- afstemming tussen de organisaties die voor deze doelgroepen actief zijn binnen de stadsbrede cluster; deze organisaties zetten ook in op onderlinge samenwerking voor deze specifieke doelgroepen, maar ook op samenwerking met organisaties die in de wijkclusters voedselhulp verstrekken.
Stad Gent en het betrokken middenveld engageren zich om het stadsbrede overzicht te behouden en de basiswerkingen ook clusteroverschrijdend samen te brengen. Dit met het oog op uniforme en gelijkwaardige toegang tot noodhulp voor elke kwetsbare Gentenaar.
-
Kwaliteitskader
Gedeelde basisprincipes voor het toekomstmodel materiele hulp
Het kwaliteitskader is een instrument om de nodige afstemming rond materiële hulp tussen de verschillende organisaties en initiatieven richting te geven. Het werd opgesteld samen met het middenveld en wordt onderschreven door Stad Gent en het middenveld. Het vormt namelijk de basis waarop alle initiatieven materiële ondersteuning kunnen terugvallen.
Met dit kwaliteitskader willen we materiële hulp in de toekomst verder vormgeven. Het kwaliteitskader is een levend document waarbij we onderstaande basisprincipes al willen vast leggen, maar waar nog verschillende deelaspecten kunnen uitgediept worden. Het betreft een gedeelde verantwoordelijkheid en het gaat dus niet noodzakelijk om concrete verwachtingen voor elke sociale organisatie die noodhulp biedt.
Doorverwijzing en registratie
- We willen maximale en gelijkwaardige doorverwijzing naar materiele hulp volgens de gezamenlijke afspraken. De stadsbrede afspraken worden toegevoegd als bijlage bij dit kwaliteitskader.
- We gebruiken één registratietool.
- Iemand met een doorverwijzing, die gebeurd is volgens de gemaakte afspraken, wordt geholpen.
- Organisaties kunnen mensen zonder doorverwijzing volgens eigen voorwaarden van noodhulp voorzien. Deze personen worden ook geregistreerd volgens de gemaakte afspraken.
1 persoon = 1 initiatief
- Kwaliteitsvolle ondersteuning en begeleiding is belangrijk. Daarom willen we één persoon (of gezin) toewijzen aan één organisatie die de begeleiding op zich kan nemen. We hanteren dus het principe van 1 persoon = 1 initiatief.
- De toewijzing aan de organisaties gebeurt enerzijds op basis van een gezonde geografische logica (onder andere bestaande afspraken zoneringsplan) en anderzijds altijd in samenspraak met de persoon in kwestie.
- Op deze manier:
- zijn we zeker dat elke Gentenaar ergens terecht kan en kwalitatief begeleid wordt.
- brengen we duidelijkheid voor doorverwijzers én kwetsbare Gentenaars.
- houden we rekening met de draagkracht van de organisaties.
Warm onthaal
- Iedereen is en voelt zich welkom.
- Er is tijd voor een gesprek en luisterend oor.
- Met een nieuwe bezoeker is er minimaal één kennismakingsgesprek waar enerzijds de werking uit de doeken gedaan wordt en anderzijds ook gepeild wordt naar de concrete situatie van de persoon in kwestie. Er wordt nagegaan of er linken kunnen gelegd worden met andere hulp- of ondersteuningsorganisaties in de buurt.
Voedselhulp als hefboom naar meer duurzame en structurele oplossingen - streven naar ‘meer welzijn’
- Nadat iemand meerdere keren langskwam, is er aandacht voor de andere noden van de bezoeker. We streven ernaar om zoveel mogelijk in te zetten op verdere begeleiding op verschillende levensdomeinen (werk, vrije tijd, gezondheid, … ). Het aflopen van een doorverwijzingstermijn is hierbij een sleutelmoment. Hiervoor wordt evenzeer gekeken naar samenwerking met partners of stadsdiensten met een outreachende werking.
- Deze verdere begeleiding hoeft niet door de werkingen zelf voorzien worden, maar gebeurt in samenspraak en samenwerking met partners in de clusters.
- Doorverwijzen werkt niet in één richting (naar materiële noodhulporganisaties). De organisaties kunnen ook zelf op hun beurt doorverwijzen naar professionele ondersteunende diensten (CAW, OCMW, Outreachend Werken, … ).
- We wisselen met het middenveld en Stad Gent good practices uit en leggen expliciet de link met de welzijns-onthaalpunten
- Signaalfunctie: we stemmen op regelmatige basis af over hoe signalen gecapteerd, doorgegeven en opgevolgd worden door basiswerkingen, buurt- en stadsdiensten en beleid. We koppelen terug rond de voortgang en resultaten.
Ontmoeting
- Er is ruimte voor ontmoeting - dit is de basis van elke ondersteuning - en daar is ook aandacht voor doorheen alle facetten van de werking.
- Ontmoeting met specifieke aandacht voor de kwetsbare Gentenaar maakt deel uit van de werking en wordt zoveel mogelijk geïntegreerd in de manier waarop materiële hulp georganiseerd is.
- Dienst Ontmoeten en Verbinden volgt het traject materiële hulp en wil verkennen hoe noodhulporganisaties ook kunnen fungeren als of doorstromen naar ontmoetingsplaatsen.
Gelijkwaardig aanbod
- Gratis voeding
- Gelijk(w)aardige voeding
- volgens wat beschikbaar is bij de organisaties zelf en wat voorzien wordt door de voedselbank, Foodsavers en FEAD.
- evenwichtig, volgens de noden van de personen & gezinsgrootte = op maat.
- Er is keuze uit het aanbod aan producten. We streven ernaar om geen voorgemaakte pakketten meer te verdelen.
- Er wordt meer uitleg gegeven bij onbekende producten.
Voedselveiligheid
- We werken met voedsel. We handelen volgens de richtlijnen Voedselveiligheid van het FAVV.
Vrijwilligersbeleid
- Er is een vrijwilligersbeleid volgens het vrijwilligersdecreet.
- Alle vrijwilligers zijn vrijwilliger bij hun organisatie en geen vrijwilliger van de Stad Gent.
- Dit wil zeggen dat een afsprakennota en vrijwilligersverzekering door de organisatie voorzien wordt. Organisaties kunnen zich bij nood aan informatie en ondersteuning richten tot het Vrijwilligerspunt.
- Er kan ook aanspraak gemaakt worden op ander algemeen aanbod van het Vrijwilligerspunt.
- Vrijwilligers hebben inspraak in de werking.
Participatie van de doelgroep
- De doelgroep wordt regelmatig bevraagd en wordt zoveel mogelijk betrokken om een werking op maat uit te werken. Dit kan eventueel in samenwerking met outreachende werkers.
Respect voor diversiteit
- Er is binnen elke organisatie aandacht voor diversiteit, en dus ook voor menselijkheid, gelijkwaardigheid en respect.
- Omgekeerd wordt van bezoekers hetzelfde verwacht voor de vele vrijwilligers die hieraan meewerken.
- Als organisatie wordt de non-discriminatie clausule onderschreven.
-
Naar één netwerk materiele hulp
Samen richting geven aan een breed gedragen netwerk materiele noodhulp
Stad Gent vindt het belangrijk dat het middenveld veel autonomie krijgt en haar onafhankelijkheid behoudt. Tegelijkertijd willen we stappen zetten richting een breed gedragen netwerk materiële noodhulp.
Een netwerk:
- dat kan spreken voor de verschillende organisaties die voedsel- en andere noodhulp bieden.
- waarbinnen afgestemd en samengewerkt kan worden rond de verschillende uitdagingen die er liggen rond materiële noodhulp.
- als aanspreekpunt voor Stad Gent.
- als ondersteuning voor het streven naar het gedeelde kwaliteitskader.
- dat mee de link vormt tussen de clusters en het stadsbrede verhaal.
Op dit ogenblik zijn er in Gent twee netwerken: KRAS en het Gents Solidariteitsfonds. In samenspraak met deze twee netwerken willen we op zoek naar hoe we nog verder en beter kunnen samenwerken. We willen een gezamenlijke weg afleggen om dit vorm te geven (zie fasering).
-
Fasering uitrol toekomstmodel
Voor de uitrol van het toekomstmodel voorzien we drie grote fasen
Fase 1 - nu tot eind 2022
- Bestendigen ondersteuning netwerken en materiële noodhulporganisaties.
- Opstart en ondersteuning van twee basiswerkingen in twee clusters:
- Sivi voor de cluster Sint-Amandsberg
- Open Plaats voor de cluster Brugse Poort
- Verdere uitwerking toekomstmodel + voorbereiding ondersteuning en uitrol 2 extra basiswerkingen.
- Verdere uitwerking richting 1 versterkt netwerk materiële noodhulp.
Fase 2 - januari 2023 t.e.m. eerste jaar nieuwe legislatuur
Fase 3 - vanaf tweede jaar nieuwe legislatuur
- De laatste drie basiswerkingen worden ondersteund in de laatste drie clusters (nog te bepalen).
-
Doorverwijstool
Stad Gent ontwikkelde een doorverwijstool ‘Carity’. Deze tool wordt gefaseerd uitgerold in de loop van 2022 en 2023. De tool laat toe dat mensen zich bij voedselhulporganisaties makkelijker kunnen identificeren. Anderzijds zorgt de tool ook voor cijfermateriaal dat ons in staat stelt om de nood aan gratis noodhulp in Gent in kaart te brengen. De voedselinitiatieven boeken heel wat administratieve tijdswinst en krijgen meer tijd die ze kunnen investeren in het warm onthalen en ondersteunen van hun bezoekers.
Meer info?
Koen Geirnaert
Coördinator Armoedebestrijding
Dienst Lokaal Sociaal Beleid
koen.geirnaert@ocmw.gent
0471 61 58 95