Wat betekent de coronacrisis voor de Gentse luchtkwaliteit?

De afgelopen weken waren er strenge maatregelen van kracht om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Scholen en winkels bleven dicht, er waren minder auto’s op de baan, we verplaatsten ons alleen als het echt nodig was. Die maatregelen zorgden voor een vermindering van schadelijke verkeersuitstoot  in Gent. Maar toch was de luchtkwaliteit de afgelopen maand niet 'goed'. We leggen uit hoe dat komt.

De maatregelen om de coronacrisis aan te pakken, hebben geleid tot minder autoverkeer. Daardoor verminderde de luchtvervuiling die gerelateerd is aan de uitstoot van verkeer. Dat blijkt uit de cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), die metingen vergeleek van stikstofdioxide (NO2) en roet (BC) tussen het autoluwe Baudelopark en de Lange Violettestraat en de B401, waar een pak minder auto's reed dan vóór de lockdown.

Minder verkeersuitstoot

De resultaten tonen aan dat minder auto’s ook leiden tot minder schadelijke verkeersemissies. Toch is het effect van de maatregelen niet eenvoudig te berekenen, omdat de maatregelen maar enkele weken van kracht waren en omdat er ook andere belangrijke factoren (zoals het weer bijvoorbeeld) een impact uitoefenden op de lokale luchtkwaliteit.

Toch geen goede luchtkwaliteit in Gent? 

Hoe komt het dan dat de algemene luchtkwaliteit in Gent de laatste maand toch niet opmerkelijk veel beter was? “Omdat fijn stof niet alleen afkomstig is van verkeer”, zo zegt Katrien Smet van VMM. “Ook industrie, landbouw en gebouwenverwarming doen hun duit in het zakje. Heel wat landbouwers bemesten in deze tijd van het jaar hun veld. Ammoniak reageert met andere stoffen in de atmosfeer tot fijn stof en draagt bij tot de zogenaamde ‘lentesmog’. Daarnaast werkten ook meer mensen van thuis uit, dus werden er vooral tijdens de frissere periode halfweg maart mogelijk meer houtkachels aangestoken. Ook de droge en windstille periode van de laatste weken zorgt ervoor dat de vervuiling langer blijft hangen.”

Waarom een LEZ zinvol is 

Het klopt dat een maatregel zoals de lage-emissiezone – net zoals de strenge coronamaatregelen – niet in staat is om alle vormen van vervuiling uit de lucht te halen. Een lage-emissiezone weert in eerste instantie de uitstoot van kankerverwekkend dieselroet, en in latere instantie de uitstoot van stikstofdioxiden, en is dus exclusief gelinkt aan verkeer. De maatregel zal dan ook geen impact hebben op het fijn stof ten gevolge van industrie, gebouwenverwarming of landbouw. Maar dat maakt de maatregel niet minder zinvol. Want ook hier geldt : de LEZ maakt de Gentse lucht niet ‘goed’, maar wel ‘beter’.

Meten is weten 

Juist omdat er - naast verkeer - nog andere factoren zijn die de lokale luchtkwaliteit (tijdelijk) beïnvloeden, moeten we over een voldoende lange periode meten om de impact van de LEZ in kaart te brengen. Enerzijds meet de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) continu de luchtkwaliteit in vijf vaste meetstations in Gent. Sinds juni 2016 zijn er ook 20 extra NO2-meetpunten actief op en binnen de R40. Anderzijds is er sinds maart 2019 een extra roetmonitor in de Lange Violettestraat bijgekomen. In het najaar van 2021 verwachten we de eerste meetresultaten betreffende de lage-emissiezone.