10 tips voor verkoeling en minder wateroverlast
Vergroen en onthard je huis en tuin. Vind hier concrete tips voor ontwerp, materialen en onderhoud. Vang regenwater op voor hergebruik.
Door klimaatverandering krijgen we meer periodes van droogte en hittegolven, maar ook meer periodes van intensere regen. Om die extreme weersomstandigheden zo optimaal mogelijk op te vangen, moet onze stad een grote spons worden. Enerzijds door te ontharden en ervoor te zorgen dat regenwater ter plekke de bodem in kan, waardoor we wateroverlast kunnen voorkomen. Door regenwater op te vangen voor hergebruik. Anderzijds door bomen en struiken te planten, waardoor we meer schaduw en verkoeling creëren. Lees hieronder wat je zelf kan doen en wat de Stad doet tegen de gevolgen van klimaatverandering.
programma
- Inspiratie
-
-
1. Groendak en/of waterdak
Een groendak houdt tijdelijk regenwater vast en voorkomt zo wateroverlast bij hevige regen. Het zorgt voor een betere isolatie van je dak, waardoor het tijdens hittegolven binnen frisser blijft. Je dak gaat ook langer mee met een groendak erop. En niet onbelangrijk, je zorgt voor meer groen en biodiversiteit in de stad.
Een groendak vergt weinig onderhoud en leg je aan op een plat of licht hellend dak. Je kan een groendak perfect combineren met zonnepanelen. Dankzij het koelere groendak zullen je zonnepanelen zelfs beter renderen. Stad Gent subsidieert groendaken én de stabiliteitsstudie om na te gaan of je bestaande dak het extra gewicht van een groendak kan dragen. Twijfel je nog, neem dan contact op met de Energiecentrale van Stad Gent. Zij komen vrijblijvend langs om advies te geven.
Een waterdak is een groendak, maar dan zonder groen! Het houdt het regenwater tijdelijk vast op het dak. Noodzakelijk is een hoge opstand, een bladvang om verstoppingen te voorkomen en een overstort dat overtollig water afvoert als het reservoir vol is.
-
2. Regenwaterput
Een regenwaterput buffert het regenwater dat op je dak valt. Door dit gratis kalkvrije regenwater te gaan hergebruiken voor toilet, wasmachine en tuin, bespaar je enorm op drinkwater. Om te weten welk systeem best bij je past of hoe groot die regenwaterput moet zijn, kan je je laten adviseren door de Energiecentrale van Stad Gent.
Wil je het zelf uitzoeken? Dat kan via de online tool Groenblauwpeil.
Via deze handige tool kom je in een paar clicks te weten welk volume voor jou het meest geschikt is. Heb je al een regenwaterput en weet je niet of die groot genoeg is? Ook dan geeft deze tool je heel bruikbare informatie: hij houdt rekening met aangesloten daken en de toepassingen voor hergebruik, maar geeft ook suggesties ter optimalisatie. -
3. Schaduw creëren
Klimaatbestendige bomen, struiken of planten kunnen voor heerlijk verkoelende schaduw zorgen in je tuin of huis. Of wat denk je van een pergola met een klimmer in de tuin? Naast schaduw zorgen planten ook voor verkoeling door verdamping, maar ook voor een betere mentale gezondheid, meer biodiversiteit en een betere luchtkwaliteit.
Heb je weinig plaats voor planten die schaduw geven, dan kan je ook doeken in je tuin hangen of screens aan de ramen plaatsen om je huis en tuin fris te houden tijdens warme periodes.
-
4. Ontharden
Tegels eruit en planten erin! Door te ontharden kan het regenwater ter plekke de bodem in en hoeft het niet via de riool afgevoerd te worden. Zo wordt de grondwatertafel ter plekke aangevuld en behouden we voldoende grondwaterreserves. Op die manier zal de tuin minder snel dor staan bij droge periodes en moeten we minder water gieten. Verharding weghalen helpt ook om wateroverlast te beperken bij hevige regen en biedt meer ruimte aan fauna en flora en natuurlijk bodemleven. De tuin warmt minder snel op en biedt heerlijke afkoeling op warme zomerse dagen.
-
5. Geveltuin of groene gevel
Verwijder één of meerdere tegels langs de gevel van je huis en zet (klim)planten. Het regenwater kan zo ter plekke de bodem indringen, terwijl de gevelplanten hun water en voedingsstoffen uit de bodem kunnen halen. Bij verticale tuinen of groene gevels wordt een groeisubstraat voorzien tegen de gevel en is irrigatie vereist. Dit doe je best met regenwater. Een geveltuin of groene gevel beschermt je gevel tegen extreme temperaturen, regen en zonlicht en zorgt voor een koeler binnenklimaat tijdens hittedagen.
Bekijk hier of je voetpad breed genoeg is om een geveltuin aan te leggen. In Gent hoef je trouwens geen vergunning aan te vragen voor een geveltuin, een eenvoudige melding volstaat!
-
6. Minimaal en waterdoorlatend verharden
Bedenk welke functies je (voor)tuin of oprit moet hebben en verhard zo minimaal mogelijk. Leg je toch tegels, voorzie dan zeker een onverharde strook. Zo kan het water dat op de verharding valt, alsnog weglopen in de onverharde strook en gaat het niet naar de riool. De vuistregel is: het onverharde deel moet minstens één derde bedragen van het verharde deel.
Een andere mogelijkheid is waterdoorlatende verharding gebruiken. Dan zorg je ervoor dat regenwater ter plekke de bodem kan insijpelen, doorheen de verharding. Zo heb je minder last van plassen of wateroverlast bij hevige regenbuien. Je tuin zal ook veel langer groen en fris blijven bij hitte. Voorbeelden van waterdoorlatende verharding zijn grindstroken, grasdallen, klinkers en tegels met een open voeg of poreuze betontegels.
Wil jij je voortuin vergroenen? Lees het stappenplan.
-
7. Regenton
Een regenton is een eenvoudige manier om regenwater afkomstig van je woning of bijgebouw te bufferen en te hergebruiken. Heb je een tuinhuisje met een dakgoot of kan je een regenpijp van je woning gebruiken, dan is een regenton snel geïnstalleerd. Het opgevangen regenwater kan je gebruiken om je tuin- of balkonplanten te begieten in droge periodes. Regentonnen zijn er in allerlei vormen en maten. Vaak hebben ze onderaan een kraantje zodat je makkelijk kan aftappen.
-
8. Regenpijp afkoppelen
Door de regenpijpen van je gebouw of huis van de riool af te koppelen, ontlast je het rioolstelsel en zorg je ervoor dat het regenwater ter plaatse de bodem in kan en de grondwatertafel kan aanvullen. Om waterschade te beperken, is het bij het afkoppelen belangrijk dat je het regenwater van je huis wegleidt. Dat kan bijvoorbeeld door een open goot aan te leggen met wat oude dakpannen, waardoor het regenwater verderop in je tuin de grond in kan stromen. In je tuin leg je dan best ook een verdiepte zone aan of een infiltratievoorziening.
-
9. Regenwatervijver
Een regenwatervijver of gewoon wat reliëf in je tuin kan ervoor zorgen dat regenwater tijdelijk wordt opgevangen en langzaam in de bodem kan infiltreren of vertraagd afgevoerd kan worden. In het geval van een echte regenwatervijver, zorgen de vegetatie in de vijver en de groene oevers deels voor reiniging van het water en moet de vegetatie geschikt zijn voor droge en natte periodes. Een verdiepte zone in de tuin waar het regenwater kan infiltreren, wordt ook een wadi genoemd.
-
10. Lichtgekleurde materialen
Een gevel, dak of oprit in lichtgekleurde materialen zorgen voor meer reflectie van het zonlicht. Hierdoor warmen de materialen minder op, en stralen ze nadien minder warmte uit. Lichtgekleurde materialen helpen dus om het koel te houden in warme periodes. Let op dat je niet voor spierwitte materialen kiest, die kunnen door reflectie van het zonlicht dan weer te verblindend zijn.
-
Concreet aan de slag met tips en tricks
Wat is minimale verharding? Welke materialen bestaan er? Hoe ontwerp je een klimaatgezonde tuin? Op deze en andere vragen zijn de vele voorbeelden in deze video een antwoord.
Wat doet Stad Gent?
Zoals vele steden lijdt ook Gent onder het hitte-eilandeffect. In het centrum van Gent is het gemiddeld 3°C warmer dan daarbuiten en dit verschil kan oplopen tot 8°C op hete dagen. Dat is de conclusie van onderzoekers van VITO en UGent die in 2012 de hittestudie uitvoerden in opdracht van Stad Gent.
De stad koelt dus veel minder snel af dan het platteland. De oorzaken? Veel bebouwing en wegen die meer warmte opslaan, en die dan vertraagd aan de lucht wordt afgegeven. Er is ook minder verdamping in de stad omdat er minder groen is en de bodem meer is afgedicht.
De oplossing? Gent moet klimaatrobuust worden door meer groen, meer water, meer schaduw en minder steen en beton in de stad.
Meer weten over het drieluik wateroverlast/droogte/hitte en de maatregelen errond?