De winnaars zijn gekend!
De vakjury heeft beslist, de publieksstemmen zijn geteld. Dit zijn de winnaars van de Gentse Monumentenprijs 2022.
Winnaars in de categorie particuliere projecten: Brusselsepoortstraat 61 en Twaalfkamerenbeluik
-
De eerste verdieping na restauratie -
©Klaas Verdru -
2 Bekijk alle foto's
De vakjury koos de Brusselsepoortstraat 61 als winnaar.
De toelichting van de vakjury luidt als volgt:
De huidige eigenaars restaureerden de gevel en zijn een voorbeeld van duurzame erfgoedzorg en van goed beheer. De vakjury looft uitdrukkelijk de inspanningen van de huidige eigenaars maar ook van de uitvoerders-restaurateurs. Met veel geduld, precisie en vakmanschap werden de kleurrijke tegels gereinigd, hersteld en - waar nodig - gereproduceerd.
Het publiek koos een andere winnaar: het Twaalfkamerenbeluik.
Meer dan 4.300 mensen brachten hun stem uit, waarvoor dank!
Winnaar in de categorie publieke projecten: het Wintercircus
Vakjury én publiek riepen het Wintercircus uit tot winnaar.
De toelichting van de vakjury luidt als volgt:
Sogent realiseert een multifunctionele herbestemming waarbij de bouwgeschiedenis als uitgangspunt dient en gepaard gaat met een resolute keuze voor een nieuwe toekomst. Er werd gebruik gemaakt van duurzame technieken en er is oog voor integrale toegankelijkheid via liften en diverse toegangen. Nieuwe functies zoals een glazen auditorium, kantoor- en vergaderruimtes, horeca, een polyvalente ruimte, een dakterras en groendak zijn op maat van het bestaande gebouw ingebracht. De meest ingrijpende vernieuwing was de uitdieping voor de rockzaal op verdieping -2. De ondergrondse positionering biedt de beste oplossing naar geluidsoverlast.
De vakjury prijst de herbestemming van dit veelzijdig bouwwerk dat jarenlang bedreigd was.
programma
- Dit waren de 5 finalisten - particuliere projecten
-
-
Blekersdijk 35
De gerestaureerde gevel is nu een authentieke en waardevolle blikvanger in het straatbeeld
-
Detail van de gevel na restauratie -
De gevel na restauratie ©Hilde Derveaux -
Detail van de gevel na restauratie ©Hilde Derveaux -
Detail van de gevel na restauratie ©Hilde Derveaux -
Herstel van de dakkapel ©Hilde Derveaux -
Detail van het balkon voor restauratie ©Hilde Derveaux -
Detail van het balkon voor restauratie ©Hilde Derveaux -
7 Bekijk alle foto's
Dit burgerhuis in neo-Vlaamse renaissancestijl, idyllisch gelegen aan de Leie en met zicht op het Baudelopark, werd in 1884 gebouwd door architect-aannemer Florimond Van Varenbergh. De voorgevel is rijk gedecoreerd met onder andere leeuwenkoppen, saters, obelisken en cartouches in imitatiehardsteen. Opvallend zijn ook de neobarokke dakkapel en de balkons met balustrades in smeedijzer. De gevel verloor met de tijd haar uitstraling en geraakte in verval: de kroonlijsten waren verrot en de dakkapel brokkelde af. In 2019 moest de gevel zelfs gestut worden omdat het arduin uit de balkons viel. Een totaalrestauratie drong zich op.
Op basis van bouwhistorisch onderzoek en kleuronderzoek worden de werken aangevat: herstellen van betonrot, reinigen, herstellen en herschilderen van de gevel, reconstrueren van verdwenen sierelementen. De balkondorpels worden vernieuwd in arduin en de balustrades worden in oorspronkelijke staat hersteld. De vakjury waardeert het eindresultaat: een bijzonder fraaie gevel die weer schittert in haar oorspronkelijke glorie.
Eigenaar: Hilde Derveaux
Architect: Peter Goes
Hoofdaannemer: Aquastra
-
-
Brusselsepoortstraat 61
644 tegels, zorgvuldig hersteld of gereconstrueerd, vormen een uniek en prachtig geheel
-
De eerste verdieping na restauratie -
Totaalzicht van de gevel na restauratie -
Detail van het medaillon, na restauratie -
Detail na restauratie -
Detail van de plint na restauratie -
Ambachtelijk herstel van de tegels ©Steve Peutevinck -
Ambachtelijk herstel van de tegels ©Steve Peutevinck -
Totaalzicht van de gevel voor restauratie ©Steve Peutevinck -
8 Bekijk alle foto's
Al sinds 1864 huisde in de Brusselsepoortstraat 61 een porseleinwinkel. Pas in de belle époque, ergens tussen 1902 en 1914, werd de voorgevel ervan betegeld als één groot reclamepaneel met een afbeelding van de aangeboden koopwaar. Midden 20e eeuw wordt de winkel opgedoekt en wordt het pand in gebruik genomen als café. Vanaf dan geraakt de bijzondere gevel in verval.
De huidige eigenaars van dit pand spreken met de restauratie van de gevel hun waardering uit voor het unieke karakter. Ze herstellen het gevelpaneel in ere. Met veel geduld, precisie en vakmanschap worden de tegels gereinigd, hersteld en - waar nodig - gereproduceerd. De vakjury apprecieert de deskundigheid waarmee de werken zijn uitgevoerd. Het eindresultaat is opnieuw een bijzonder fraai gedecoreerd gevelpaneel, uitzonderlijk in ons land. Enkel in Binche en Blankenberge bleven gelijkaardige ensembles bewaard. De moeite waard dus om de gevel eens van naderbij te bekijken.
Eigenaar: Steve Peutevinck
Architect: Lieke Verschelden
Hoofdaannemer: Cerafine Restauratie bv
-
-
Onafhankelijkheidslaan 54
De gevelrestauratie herstelt de woning in ere en voegt een moderne toets toe
-
Detail voordeur en bovenlicht na restauratie -
Totaalbeeld van de gevel na restauratie -
Detail na restauratie -
Detail raampartijen na restauratie -
Detail bekroning na restauratie -
Mengen van de pigmenten voor kleur stootvoeg ©Annelien De Boever en Peter De Groote -
Totaalbeeld van de gevel voor restauratie ©Annelien De Boever en Peter De Groote -
7 Bekijk alle foto's
Architect Jules Lippens ontwierp in 1930 drie aaneensluitende woonhuizen in het Gentse Miljoenenkwartier. Nummer 54, het linkse pand, werd door een vorige eigenaar zodanig aangepast dat er van het oorspronkelijke plan niet meer veel overschoot: het oorspronkelijk schrijnwerk werd vervangen door kunststof raamprofielen en ook de bepleistering en het voegwerk werden vervangen.
In 2020 besluiten de huidige eigenaars de gevel te restaureren. Wat volgt is een degelijke studie van archiefmateriaal en gelijkaardige panden van architect Lippens. Ook de oorspronkelijke kleur van de kroonlijst, de samenstelling en vorm van de voegen, de kleur en textuur van de bepleistering en de profilering en indeling van het schrijnwerk worden grondig onderzocht. De gevel na de restauratie ligt mooi terug in lijn met het originele plan. Enkel het kelderraam wijzigt lichtjes, maar zonder aantasting van de erfgoedwaarde. De vakjury looft dit project als eerherstel van een architectuur die terecht deel uitmaakt van het beschermd stadsgezicht van het Miljoenenkwartier.
Eigenaars: Annelien De Boever en Peter De Groote
Architect: CAS Architecten
Hoofdaannemer: VH-Bouw (totaliteit renovatie) en Domus Arte (gevelrestauratie)
-
-
Onderbergen 2
Een mooi voorbeeld van vakmanschap, kwaliteit en zorg voor erfgoed
-
Gevel zijde Onderbergen na restauratie -
Gevel zijde Sint-Michiels na restauratie -
De trapgevel, na restauratie -
Detail van de erker, na restauratie -
Detail van de erker, na restauratie -
Detail trapgevel - tijdens restauratie ©Steven De Weerdt -
Gevel zijde Onderbergen voor restauratie ©Steven De Weerdt -
Gevelzijde Sint-Michiels voor restauratie ©Steven De Weerdt -
Gevelzijde Sint-Michiels voor restauratie ©Steven De Weerdt -
9 Bekijk alle foto's
In Onderbergen, vlakbij het Pand en de Sint-Michielskerk, bevindt zich het 18e-eeuwse herenhuis Ligy. Daarnaast, op het Sint-Michielsplein, ligt een vermoedelijk 17e-eeuws hoekhuis met trapgevel.
Het idee van de huidige eigenaar was om de gevels van beide panden te herschilderen. Al snel bleek dat de gevels een veel grondigere aanpak nodig hadden. In het verleden waren immers heel wat storende en onoordeelkundige gevelwerken uitgevoerd. De gevels werden voorzichtig gestraald en geschuurd, tot alle storende oude verflagen waren verwijderd. Nadien werden ze hersteld, voorzien van een fijne kalei en geschilderd. Het bleek een project van lange adem, met onverwachte moeilijkheden en creatieve oplossingen. De vakjury waardeert de grondige aanpak en het aangetoonde vakmanschap bij het herstel van de erfgoedwaarde van deze bijzondere gevels.
Initiatiefnemer deelname: De Weerdt Renovatiebedrijf bvba
Architect: nvt
Hoofdaannemer: De Weerdt Renovatiebedrijf bvba
-
-
Twaalfkameren 59-83
Een nieuwe toekomst voor dit pleinbeluik, dat prachtig in ere werd hersteld
-
Algemeen beeld na restauratie ©Klaas Verdru -
Algemeen beeld na restauratie ©Klaas Verdru -
©Klaas Verdru -
Algemeen beeld na restauratie ©Klaas Verdru -
Algemeen beeld na restauratie ©Klaas Verdru -
Tijdens de restauratiewerken ©a154 -
Toestand voor de restauratie ©a154 -
Toestand voor de restauratie ©a154 -
8 Bekijk alle foto's
Het Twaalfkamerenbeluik, gebouwd als ‘Cité Melchior’ tussen 1856 en 1883, is een van de 131 beluiken die Gent nog rijk is. De beluikwoningen kennen een bewogen geschiedenis, met vorige eigenaars die drastische ingrepen uitvoerden en zelfs huisjes sloopten.
De huidige eigenaar behield de oorspronkelijke verdeling van de huisjes. Het project omvat de restauratie van de gevels naar oorspronkelijk model, inclusief kleuren en details, reconstructie van de gesloopte huisjes en een herwaardering en heraanleg van de buitenruimte. Van één huis werd ook het interieur gerestaureerd. Er werden beperkt nieuwe ingrepen uitgevoerd, zoals het plaatsen van enkele kleine dakvlakramen en het openen van blindnissen in het gereconstrueerde deel.
De beluikhuizen zijn nu voorzien van hedendaags wooncomfort. De gemeenschappelijke functies, essentieel in de beleving van een beluik, hebben een logische plek in het geheel. De vakjury prijst deze restauratie die met respect voor de erfgoedwaarden een nieuwe toekomst voor het Twaalfkamerenbeluik garandeert.
Eigenaar: Global Value Estate bv
Architect: DD& architecten (restauratie); a154 architecten (vergunningen)
Hoofdaannemer: Peklass sprl
-
-
- Dit waren de 5 finalisten - publieke projecten
-
-
Blaisantkerk, Blaisantvest
Ontmoetingsplaats voor de buurt in kerk met box-in-box
-
De nieuw ingebrachte box-in-box structuur ©JUXTA architectuur -
Buitenaanzicht van de kerk ©JUXTA architectuur -
Zicht op het koor, na restauratie ©JUXTA architectuur -
Zicht bij het betreden van de kerk, na restauratie ©JUXTA architectuur -
Zicht op interieur en kapel, na restauratie ©JUXTA architectuur -
Stille ruimte in de nieuw gecreëerde box-in-box ©JUXTA architectuur -
6 Bekijk alle foto's
De O.L.V.-Koninginkerk, beter bekend als de Maria Gorettikerk, is een veelhoekig kerkgebouw aan de Blaisantvest. De kerk, die in 1961 in gebruik genomen werd, is uitgewerkt in baksteenarchitectuur en sluit sterk aan de bij de zogenaamde Expo 58-stijl. Kenmerkend zijn de sobere geknikte voorgevel met strakke raampartijen en de open en losstaande betonnen klokkentoren. Eind vorige eeuw verminderde het gebruik van de kerk en geraakte ze in verval.
Daar komt in 2010 verandering in, bij de lancering van het herwaarderingsprogramma ‘Bruggen naar Rabot’. Het stadsbestuur zoekt een partner om de kerk te renoveren en te herbestemmen naar een multifunctioneel gebouw dat voldoet aan de hedendaagse eisen van comfort en veiligheid. De ambitie is om het oorspronkelijke sacrale en ruimtelijke gevoel van de kerk maximaal te bewaren. Er wordt gekozen voor een box-in-box volume dat de erfgoedwaarden van het gebouw respecteert en behoudt. Met plek voor extra ruimtes: modern sanitair, een bar en keuken, enkele bijkomende vergaderzalen, een technisch lokaal, een berging. Ook worden er inspanningen gedaan in functie van integrale toegankelijkheid.
Vandaag wordt de kerk opengesteld voor sociaal-cultureel gebruik, in eerste plaats voor de buurt en de aanpalende school. De vakjury apprecieert de blijvend gemeenschapsvormende functie van deze kerk en de subtiele manier waarop nieuwe voorzieningen werden ingebracht zonder de ruimtelijkheid van dit bijzondere gebouw aan te tasten.
Eigenaar: DOIC vzw
Architect: JUXTA architectuur
Hoofdaannemer: TV Arickx – Qubus
-
-
Boekentoren, Rozier 9
‘Een machtige boekenkast in de hoogte’, nu terug in zijn originele pracht
-
De grote leeszaal, na restauratie ©UGent - Kristien Daem -
Het belvedère, na restauratie ©UGent - Kristien Daem -
De tijdschriften leeszaal, na restauratie ©UGent - Geert Roels -
De inkomhal, na restauratie ©UGent - Kristien Daem -
Zicht op de toren en de binnentuin, na restauratie ©UGent - Kristien Daem -
Toestand voor de restauratie ©UGent - Hilde Christiaens -
Toestand voor de restauratie ©UGent - Hilde Christiaens -
Toestand voor de restauratie ©UGent - Hilde Christiaens -
8 Bekijk alle foto's
In het interbellum rees op de top van de Blandijnberg een nieuw bibliotheekgebouw, een modernistisch ontwerp van architect Henry Van de Velde.
De afgelopen jaren werden de gebouwen van de universiteitsbibliotheek en haar ‘vierde Gentse toren’ gerestaureerd en omgevormd tot een bibliotheek van de 21e eeuw.
De restauratie van zichtbeton was een complex proces: over de hele toren werd 6 centimeter van de gevel geschraapt om er een hernieuwde betonnen huid tegenaan te brengen. Een nieuw ondergronds depot onder de beschermde binnentuin bewaart 40 km boeken in optimale klimaatomstandigheden. De leeszalen kregen een geïntegreerde klimatisatie en herwinnen hun ‘stille’ karakter door een vernieuwde groepering van studentenfaciliteiten. Een nieuwe luifel geeft toegang geeft tot een IT-knooppunt, leszalen en een publiek leescafé. De toren heeft een extra toegang die via een bezoekerscentrum de weg leidt naar de Belvedère, die zich volledig terug in originele staat bevindt. Op vlak van toegankelijkheid zijn er doorheen het hele gebouw mooie ingrepen gedaan. De vakjury prijst de vakkundige restauratie en de omvorming tot een 21e-eeuwse bibliotheek die het oorspronkelijke karakter van het gebouw respecteert.
Eigenaar: UGent
Architect: Robbrecht en Daem architecten, i.s.m. BARO, Sum Project en Barbara Van der Wee architects
Hoofdaannemer: Furnibo (fase 1), BAM-Renotec (fase 2), Artes-Depret – Roegiers – Woudenberg (fase 3)
-
-
Feestlokaal Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23
Duurzaam erfgoedbeheer en vakmanschap doen dit historisch monument weer stralen
-
De concertzaal, na restauratie ©Matthias Belpaire -
De gevel zijde Scheldkaai, na restauratie ©Jantien Vermeiren -
Gerestaureerde toren ©Arch & Teco -
Houten binnenwerk van de toren na restauratie ©Matthias Belpaire -
Tijdens de restauratiewerken ©Arch & Teco -
Tijdens de restauratiewerken ©Matthias Belpaire -
De gevel zijde Scheldkaai, voor restauratie ©Michiel Devijver -
7 Bekijk alle foto's
De restauratie van het in 1913 gebouwde Feestlokaal Vooruit verloopt in 5 fasen. In deze eerste fase werden stabiliteitsproblemen aan de gevels en in het interieur opgelost. Stabiliteitsstudies hadden namelijk uitgewezen dat een deel van de achterbouw wegkantelde richting Schelde. De watergevel, de achtergevel aan de Schelde, werd gerestaureerd. De interieurs werden hersteld op basis van uitvoerig kleur- en materiaaltechnisch onderzoek. Verder werden er tal van verbeteringen op energetisch vlak doorgevoerd en werden er inspanningen gedaan in functie van integrale toegankelijkheid.
Uitgebreid onderzoek, een goed beheer met een strikte planning op lange termijn en een vakkundige uitvoering door alle betrokken partijen kenmerken deze restauratie én de visie van de bouwheer. De vakjury prijst de voorbeeldige aanpak van Viernulvier, die door consequent beheer ingrijpende werken op lange termijn aan dit beschermd monument voorkomt.
Eigenaar: Viernulvier
Architect: Arch&Teco Architecture and Planning
Hoofdaannemer: Denys nv
-
-
Gashouders, Tondelierlaan
Uniek industrieel erfgoed, enig in Vlaanderen
-
Zicht op de 2 gashouders, na restauratie -
Het pomphuisje, na restauratie -
Zicht op het houten staketsel in de gerestaureerde gashouder -
Gerestaureerde gashouder met dak met klinknagels -
Herstellen van het dak met klinknagels -
Toestand voor de restauratie -
Toestand voor de restauratie -
Het houten staketsel voor de restauratie -
8 Bekijk alle foto's
Eind 19e eeuw werd langsheen de Gasmeterlaan een gasfabriek gebouwd. Voor de productie van lichtgas werd steenkool verhit en vervolgens weer afgekoeld en gezuiverd. Het vrijgekomen gas werd opgeslagen in gashouders, voordat het via pijpleidingen verdeeld werd over de stad om straten, gebouwen en fabrieken te verlichten. In 1981 werd de fabriek gesloopt. Twee van de vijf gashouders bleven bewaard en zijn nu gerestaureerd en geïntegreerd in het Rabotpark. De Gentse gashouders zijn de enige twee bewaarde gashouders in Vlaanderen.
De gashouders zijn geen gebouwen, maar gigantische machines. Infopanelen ter plekke illustreren hun geschiedenis en werking. Op die manier dienen ze niet alleen als landmark maar hebben ze ook een educatieve, wetenschappelijke en industrieel-archeologische functie. Gashouder 1 werd maximaal gerestaureerd als een enorm outdoor museaal object. Gashouder 2 werd minimaal gerestaureerd en toegankelijk gemaakt in het park, als een soort arena die gebruikt kan worden voor buurtactiviteiten. De vakjury vindt dit project een mooi voorbeeld van hoe men moeilijk herbestembaar industrieel erfgoed kan integreren in een hedendaags stedelijk weefsel en opnieuw een betekenis kan geven voor de wijk.
Eigenaar: Stad Gent, FM Themagebouwen
Architect: JUXTA architectuur
Hoofdaannemer: TV Denys-Aelterman
-
-
Wintercircus, Lammerstraat 13
Indrukwekkende herbestemming, van circus over garage tot veelzijdige ontmoetingsplaats
-
De dakkoepel, na restauratie ©BARO -
Algemeen zicht van het interieur na restauratie ©Sogent -
De oude smeerputten, na restauratie ©Wouter Rawoens -
Het auditorium met helling, na restauratie ©BARO -
De olifantenhelling, na restauratie ©Sogent -
De gevel zijde Lammerstraat, na restauratie -
Het uitgraven van de Rockzaal ©Sogent -
Het aanbrengen van de vloer op de middenpiste ©Sogent -
8 Bekijk alle foto's
Het Wintercircus heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. Op de restanten van industriële panden werd in de 19e eeuw een wintercircus gebouwd. Na een felle brand in 1920 werd het circus herbouwd. Kort na de Tweede Wereldoorlog maakte Ghislain Mahy er een garage van.
Sogent realiseert nu opnieuw een herbestemming. Met het behoud van de bouwgeschiedenis als uitgangspunt, gepaard met een resolute keuze voor een nieuwe toekomst. Erfgoedwaarden zijn bewaard gebleven en zijn gecombineerd met duurzame technieken en oog voor integrale toegankelijkheid. Nieuwe functies zoals een auditorium, kantoorruimtes, horeca en een polyvalente ruimte zijn op maat van het bestaande gebouw ingebracht. De meest ingrijpende vernieuwing was de uitdieping voor de rockzaal op verdieping -2.
De vakjury prijst de herbestemming van dit veelzijdig bouwwerk, waar mensen elkaar ontmoeten op een kruispunt van technologie, authenticiteit en innovatie.
Eigenaar: Sogent
Concepthouder: Atelier Kempe Thill
Architect: TV Baro-SumProject
Hoofdaannemer: Furnibo
-
-
