Geschiedenis van de Gentse Feesten

Het prille begin

Al sinds mensenheugenis was Gent een echte feeststad. Als hoofdstad van het graafschap Vlaanderen en zetel van het bisdom kende Gent een rijke traditie van officiële feesten zoals vorstelijke inhuldigingen en kerkelijke feesten zoals processies of bisschoppelijke vieringen.

Midden 19de eeuw was Gent ook een bloeiende haven- en industriestad. De bijhorende stand van handelaars en ondernemers uit de hogere burgerij waren verenigd in verschillende verenigingen. Ook zij hadden hun eigen feesten. Één van die verenigingen was de Union, een “sociéte bourgeoise” met zetel op de Kouter.

Zij lanceerden het idee om een “algemene kermis” of centraal georganiseerde “Gemeentefeesten” te organiseren. Deze moesten bijdragen aan de uitstraling van de stad.

Handig meegenomen was dat algemene feesten de bestaande parochiekermis en wijkfeesten kon vervangen. Deze genoten, in de ogen van de Union, te weinig uitstraling en dreven de werklieden uit de fabrieken in de richting van de cafés.

Er waren in hun ogen ook gewoon te veel kermissen en wijkfeesten. Gemiddeld genomen waren er van juli tot oktober 2 wijkkermissen per maand en nog een pak parochiefeesten. Dit betekende dat een deel van het werkvolk bijna 8 weken lang wel ergens aan het feesten was.

Een vaste waarde op de feestkalender

De Gemeentefeesten veroverden een vaste plek in de feestkalender van onze stad en waren voor de burgerij een jaarlijks trefpunt. Het was hun manier om de banden aan te halen en een vorm van solidariteit te betuigen.

Bepaalde elementen, zoals gratis theater, circus, het volksbal, concerten, vuurwerk en tentoonstellingen vind je nog steeds terug in het programma.

De burgerij was tevreden maar op langere termijn was er onvoldoende vernieuwing. Het programma evolueerde weinig en na verloop van tijd kwam er sleet op de formule. De burgerij verloor in de 20ste eeuw ook voor een stuk haar elitaire status waardoor de Gemeentefeesten wegdeemsterden.

Gemeentefeesten na WO1

In de zomer van 1919 worden er opnieuw Gemeentefeesten georganiseerd. De organisatie greep terug naar de gekende recepten zoals het volksbal, concerten, vuurwerk, stoeten en gratis voorstellingen in de schouwburg (het huidige NTGent). Maar er werden ook nieuwe accenten gelegd zoals huldebetoon aan de gesneuvelde soldaten, een vredesoptocht en het planten van een vrijheidsboom.

Om alle Gentenaren te betrekken, werden er ook wandelconcerten in alle wijken van Gent georganiseerd. Zo werden alle buurten en dekenijen betrokken bij het feestgebeuren.

Er waren nog braderieën, poppenspelen, bloemenmarkten en bals maar de verjonging van het programma bleef uit. Het trouwe publiek verouderde en de feesten werden geleidelijk aan folklore.

Door maatschappelijke evoluties zoals het betaald verlof, de opkomst van de auto en het vrijetijdstoerisme richting zee werd deze evolutie nog versneld.

Begin jaren 60

Er komen meer en meer kritische stemmen op. Zo stelt het dagblad Vooruit in 1960 de vraag of de Gentse Feesten wel nog het vieren waard zijn. De hoogtepunten van die editie waren onder meer een jachthoornconcert, een biljartkampioenschap en een wedstrijd voor zangvinken.

De collega’s van de stadskrant De Gentenaar noteerden dat de “Gentse Feesten eens te meer tot het verleden behoorden”.

De organisatie had geen oog voor de nieuwe jeugd- en uitgangscultuur die in de jaren 60 opgang maakte en verjongde het programma niet. De stad wilde niet meer in het programma investeren omdat er zo weinig volk naar toe kwam en omdat er niet in het programma werd geïnvesteerd, kwam er geen volk naar toe. Een volledige blokkering dus.

In 1962 werd het Centrum ter Aanmoediging van Kunsten en Kunstambachten, beter bekend als Trefpunt, opgericht. De jonge Walter De Buck, schilder en beeldhouwwerker, exposeert er verschillende werken.

Een frisse wind

In 1968 trekt Walter De Buck, samen met zijn kompanen Herman Van Hecke  en Wannes Van de Velde tijdens de viering van 125 jaar Gentse Feesten door de stad. Ze trekken van terras naar terras en spelen “voor den hoed”.

Een jaar later wordt de groep artiesten uitgebreid en onder meer Dirk Van Esbroeck en Roland Van Campenhout sloten zich aan bij het collectief. Ook tijdens deze editie trekken ze door de binnenstad van terras naar terras. Deze straatmuzikanten lokten kritiek uit van de middenstand en de traditionele organisatoren. Vandaag dragen straatmuzikanten en straatartiesten bij tot de sfeer van de Gentse Feesten. Stad Gent reikt er zelfs jaarlijks een prijs voor uit.

Ook op de Vlasmarkt gebeurt ook iets bijzonders. Als het podium op Sint-Jacobs sloot, gingen publiek en artiesten richting de Vlasmarkt en meer bepaald naar het café van Cecilia Carels. In de Ekkentu serveerde ze een van de meest iconische drankjes van de Gentse Feesten namelijk Irish Coffee. Het publiek en de artiesten konden er de ganse nacht op verder feesten.

De programmatie op de Vlasmarkt breidde in de daaropvolgende jaren verder uit met namiddagactiviteiten en straatartiesten van allerlei slag.